Συνολικές προβολές σελίδας

Αναζήτηση

Θέματα

Giveaway of the Day

Πληροφορίες

Η φωτογραφία μου
Είμαι απόφοιτος του τομέα Κλασικών Σπουδών του τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος του ίδιου τομέα της σχολής με το θέμα της διπλωματικής μου εργασίας να παραγματεύεται το έργο "Περὶ παίδων ἀγωγῆς" του Πλουτάρχου. Είμαι υποψήφια διδάκτωρ του τομέα Κλασικών Σπουδών του τμήματος Φιλολογίας του Δ. Π. Θ. Με ενδιαφέρουν αρκετά θέματα διδακτικής μεθοδολογίας και μελέτες περιπτώσεων. Το 2009 διορίστηκα μέσω Ασεπ και δίδαξα στο ΓΕΛ Αρχαγγέλου Ρόδου για δύο χρόνια. Από το σχολικό έτος 2011-12 υπηρετώ στο ΓΕΛ Λιμένα, στην γενέτειρά μου, την Θάσο.

Δημοφιλείς αναρτήσεις

Παρασκευή 28 Μαΐου 2010

Πανελλαδικές εξετάσεις 2010: Λατινικά κατεύθυνσης 28-5-2010

Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:
Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat; fuerat
Paetus in partibus eius et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur.
Erat ascensurus navem; Arria milites orabat, ut simul imponeretur.
Non impetravit: conduxit piscatoriam naviculam ingentemque navem
secuta est.
……………………………………………………………………………………………………………………………
Eo consilio aliquando repente intervenit oppressitque ornatrices.
Etsi super vestem earum deprehendit canos, tamen Augustus
dissimulavit eos vidisse et aliis sermonibus tempus extraxit, donec
induxit mentionem aetatis. Tum interrogavit filiam, utrum post
aliquot annos cana esse mallet an calva. Cum illa respondisset «ego,
pater, cana esse malo», mendacium illi pater obiecit: «Non dubito quin
calva esse nolis. Quid ergo non times ne istae te calvam faciant?»
Μονάδες 40


Β1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
partibus : τη γενική πληθυντικού
milites : την κλητική ενικού
ingentem : την ονομαστική πληθυντικού του ουδετέρου γένους στον συγκριτικό βαθμό
ornatrices : την ονομαστική ενικού
vestem : την αφαιρετική ενικού
aliis : τη γενική ενικού στο ίδιο γένος
sermonibus : την ονομαστική ενικού
tempus : την αιτιατική πληθυντικού
mentionem : τη δοτική ενικού
filiam : τη γενική ενικού
annos : την αφαιρετική ενικού
mendacium : τη γενική πληθυντικού
quid : την ονομαστική ενικού του θηλυκού γένους
istae : την αιτιατική ενικού του ουδετέρου γένους
te : τη γενική πληθυντικού στο τρίτο πρόσωπο.
Μονάδες 15

Β2. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:
moverat : την αφαιρετική του σουπίνου
fuerat : το τρίτο ενικό πρόσωπο του παρατατικού στην υποτακτική
occiso : το δεύτερο ενικό πρόσωπο του παρακειμένου της οριστικής στην ενεργητική φωνή
orabat : το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα της υποτακτικής στην ίδια φωνή
imponeretur : το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή
conduxit : το δεύτερο ενικό πρόσωπο του ενεστώτα της προστακτικής στην ίδια φωνή
secuta est : τη γενική του γερουνδίου
intervenit : το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα της οριστικής.
oppressit : το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο του μέλλοντα της προστακτικής στην ίδια φωνή
deprehendit : το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο του υπερσυντελίκου της υποτακτικής στην ίδια φωνή
extraxit : το πρώτο ενικό πρόσωπο του μέλλοντα της οριστικής στην παθητική φωνή
mallet : το ίδιο πρόσωπο στον ενεστώτα στην ίδια έγκλιση
respondisset : το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο του μέλλοντα της οριστικής στην ίδια φωνή
obiecit : το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο του παρατατικού της υποτακτικής στην παθητική φωνή
faciant : το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο του παρακειμένου της υποτακτικής στην ίδια φωνή.
Μονάδες 15
Γ1α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων: Romam, piscatoriam, aliquando, earum, vidisse, tempus, calvam. (Μονάδες 7)
Γ1β. «ne istae te calvam faciant»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα1) και τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα1) και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδες 2), την έγκλιση (μονάδα 1) και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 3).
(Μονάδες 8)

Μονάδες 15

Γ2α. «Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat»: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.(Μονάδες 3)
Γ2β. «occiso Scriboniano»: να μετατρέψετε τη μετοχή στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση, η οποία να εισάγεται με τον ιστορικό-διηγηματικό σύνδεσμο cum. (Μονάδες 4)
Γ2γ. «ego, pater, cana esse malo»: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση «Iulia respondit». (Μονάδες 8)
Μονάδες 15

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥΣ
1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνον τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα, κατεύθυνση). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας διανεμηθούν. Καμιά άλλη σημείωση δεν επιτρέπεται να γράψετε. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα.
4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό διαρκείας και μόνον ανεξίτηλης μελάνης.
5. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
6. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ.
KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
Τετάρτη 26 Μαΐου 2010

Θέματα πανελλαδικών εξετάσεων 2010 : Αρχαία Κατεύθυνσης 26-5-2010

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΕΤΑΡΤΗ 26 ΜΑÏΟΥ 2010
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)
Διδαγμένο κείμενο
Ἀριστοτέλους Ἠθικά Νικομάχεια Β 6, 12-16
Ἡ δ’ ἀρετὴ περὶ πάθη καὶ πράξεις ἐστίν, ἐν οἷς ἡ μὲν ὑπερβολὴ ἁμαρτάνεται καὶ ψέγεται καὶ ἡ ἔλλειψις, τὸ δὲ μέσον ἐπαινεῖται καὶ κατορθοῦται· ταῦτα δ’ ἄμφω τῆς ἀρετῆς। Μεσότης τις ἄρα ἐστὶν ἡ ἀρετή, στοχαστική γε οὖσα τοῦ μέσου.
Ἔτι τὸ μὲν ἁμαρτάνειν πολλαχῶς ἔστιν (τὸ γὰρ κακὸν τοῦ ἀπείρου, ὡς οἱ Πυθαγόρειοι εἴκαζον, τὸ δ’ ἀγαθὸν τοῦ πεπερασμένου), τὸ δὲ κατορθοῦν μοναχῶς (διὸ καὶ τὸ μὲν ῥᾴδιον τὸ δὲ χαλεπὸν, ῥᾴδιον μὲν τὸ ἀποτυχεῖν τοῦ σκοποῦ, χαλεπὸν δὲ τὸ ἐπιτυχεῖν)· καὶ διὰ ταῦτ’ οὖν τῆς μὲν κακίας ἡ ὑπερβολὴ καὶ ἡ ἔλλειψις, τῆς δ’ ἀρετῆς ἡ μεσότης· ἐσθλοὶ μὲν γὰρ ἁπλῶς, παντοδαπῶς δὲ κακοί.Ἔστιν ἄρα ἡ ἀρετὴ ἕξις προαιρετική, ἐν μεσότητι οὖσα τῇ πρὸς ἡμᾶς, ὡρισμένῃ λόγῳ καὶ ᾧ ἂν ὁ φρόνιμος ὁρίσειεν.
Μεσότης δὲ δύο κακιῶν, τῆς μὲν καθ’ ὑπερβολὴν τῆς δὲ κατ’ ἔλλειψιν· καὶ ἔτι τῷ τὰς μὲν ἐλλείπειν τὰς δ’ ὑπερβάλλειν τοῦ δέοντος ἔν τε τοῖς πάθεσι καὶ ἐν ταῖς πράξεσι, τὴν δ’ ἀρετὴν
τὸ μέσον καὶ εὑρίσκειν καὶ αἱρεῖσθαι
.
Α1। Από το κείμενο που σας δίνεται να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Ἡ δ’ ἀρετὴ ... παντοδαπῶς δὲ κακοὶ.»
Μονάδες 10
Β1. Να εξηγήσετε πώς ο Αριστοτέλης αξιοποιώντας την άποψη των Πυθαγορείων και τον άγνωστης προέλευσης στίχο, που βρίσκονται στο κείμενο που σας δίνεται, καταλήγει στο συμπέρασμα «καὶ διὰ ταῦτ’ οὖν τῆς μὲν κακίας ἡ ὑπερβολὴ καὶ ἡ ἔλλειψις, τῆς δ’ ἀρετῆς ἡ
μεσότης·».
Μονάδες 15
Β2 Να προσδιορίσετε και να σχολιάσετε νοηματικά τα χαρακτηριστικά της αρετής, όπως προκύπτουν από το απόσπασμα του κειμένου «Ἔστιν ἄρα ... ὁ φρόνιμος ὁρίσειεν».
Μονάδες 15
Β3 Ποιες απόψεις εξέφρασε ο Αριστοτέλης για την πόλη της Αθήνας και τους Αθηναίους, σύμφωνα με την παράδοση, λίγο πριν εγκαταλείψει την Αθήνα;
Μονάδες 10
Β4Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: σχέση, ανόρθωση, καθαίρεση, απάθεια, υπόλοιπο, διαβλητός,
εικαστικός, ουσία, πρακτική, ραστώνη.
Μονάδες
10

Αδίδακτο κείμενο
Ξενοφῶντος Ἀπομνημονεύματα Βιβλίο Δ, κεφ. VIII, § 8-9
Εἰ δὲ βιώσομαι πλείω χρόνον, ἴσως ἀναγκαῖον ἔσται τὰ τοῦ γήρως ἐπιτελεῖσθαι καὶ ὁρᾶν τε καὶ ἀκούειν ἧττον καὶ διανοεῖσθαι χεῖρον καὶ δυσμαθέστερον ἀποβαίνειν καὶ ἐπιλησμονέστερον, καὶ ὧν πρότερον βελτίων ἦν, τούτων χείρω γίγνεσθαι· ἀλλὰ μὴν ταῦτά γε μὴ αἰσθανομένῳ μὲν
ἀβίωτος ἂν εἴη ὁ βίος, αἰσθανόμενον δὲ πῶς οὐκ ἀνάγκη χεῖρόν τε καὶ ἀηδέστερον ζῆν; Ἀλλὰ μὴν εἴ γε ἀδίκως ἀποθανοῦμαι, τοῖς μὲν ἀδίκως ἐμὲ ἀποκτείνασιν αἰσχρὸν ἂν εἴη τοῦτο· εἰ γὰρ τὸ ἀδικεῖν αἰσχρόν ἐστι, πῶς οὐκ αἰσχρὸν καὶ τὸ ἀδίκως ὁτιοῦν ποιεῖν;
-----------
τὰ τοῦ γήρως ἐπιτελοῦμαι = υφίσταμαι τα βάρη του γήρατος

Γ1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του
κειμένου.
Μονάδες 20
Γ2 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
πλείω : τη δοτική του πληθυντικού του αρσενικού γένους στον θετικό βαθμό.
γήρως : τη δοτική του ενικού.
δυσμαθέστερον : την αιτιατική του ενικού του θηλυκούγένους στον θετικό βαθμό
ταῦτα : την αιτιατική του πληθυντικού στο αρσενικό γένος.
ἐμὲ : τη γενική πληθυντικού δευτέρου προσώπου.
ὁρᾶν: : το τρίτο ενικό πρόσωπο παρατατικού στην ίδια φωνή.
ἀποβαίνειν : το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου δευτέρου στην ίδια φωνή.
γίγνεσθαι : το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής αορίστου δευτέρου.
αἰσθανόμενον : το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου στην ίδια φωνή.
ἀδικεῖν : το απαρέμφατο αορίστου στην ίδια φωνή.
Μονάδες 10
Γ3α Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων:
ἐπιτελεῖσθαι, πρότερον, τούτων, ἀβίωτος, ἐμὲ, ὁτιοῦν
(Μονάδες 6)
«ἀλλὰ μὴν ταῦτά γε μὴ αἰσθανομένῳ μὲν ἀβίωτος ἂν εἴη ὁ βίος»: να αναγνωρίσετε τον λανθάνοντα υποθετικό λόγο και να τον αναλύσετε.
(Μονάδες 4)
Μονάδες 10
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥΣ
1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνον τα προκαταρκτικά
(ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα, κατεύθυνση). Να μην
αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των
φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Δεν
επιτρέπεται να γράψετε καμιά άλλη σημείωση. Κατά την
αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και
τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα.
4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με
μαύρο στυλό διαρκείας και μόνον ανεξίτηλης μελάνης.
5. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι
αποδεκτή.
6. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των
φωτοαντιγράφων.
7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ.

KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ
Παρασκευή 21 Μαΐου 2010

Οι θέσεις της Π.Ε.Φ. για τα θέματα της Ιστορίας, Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ΄ Λυκείου

Τα θέματα των εξετάσεων στο μάθημα της Ιστορίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης είναι
σαφή και κατανοητά, αλλά κινούνται ανάμεσα στην επανάληψη θεμάτων των προηγούμενων
χρόνων και στην προσπάθεια να καλυφθεί το σύνολο της διδακτέας ύλης, χωρίς να δίδεται και εφέτος μια νέα οπτική και ερμηνευτική θεώρηση.
Σχετικά με το θέμα Α2 επαναλαμβάνουμε την επισήμανση της προηγούμενης ανακοί-
νωσης ότι τα ιστορικά γεγονότα αντιμετωπίζονται ως όροι, πράγμα αντιεπιστημονικό, με αποτέλεσμα να στενεύει η ιστορική γνώση και να οδηγούνται οι μαθητές στη στείρα απομνημόνευση.
Τα θέματα Β1 και Β2 είναι απομνημονευτικού τύπου και δεν προάγουν την κριτική σκέ-
ψη. Επιπρόσθετα, δεν προέρχονται από τα σημαντικότερα γεγονότα της νεότερης ιστορίας.
Αγνοούνται θέματα που έχουν σχέση με ιστορικά γεγονότα του μεσοπολέμου, διαμόρφωσης
κοινωνικών τάξεων και στρωμάτων, πολιτικών σχηματισμών και ιδεολογικών αντιπαραθέσε-
ων.
Στη δεύτερη ομάδα θεμάτων που αναφέρεται στις πηγές επαναλαμβάνεται η αντίληψη
που διατρέχει τα θέματα των τελευταίων χρόνων.
Το θέμα Γ1 ζητάει να παραθέσουν οι μαθητές τις ιστορικές πληροφορίες που διαθέ-
τουν, προσθετικά και συμπληρωματικά, χωρίς καμία συνθετική και ερμηνευτική μέθοδο.
Το θέμα Δ1 ωθεί τους μαθητές να κατευθυνθούν σε αναδιάταξη των παρατιθέμενων ι-
στορικών γνώσεων και να τις εντάξουν σε αντίστοιχες λογικές ενότητες, χωρίς να προωθεί την κριτική έρευνα των πηγών και την ερμηνευτική διαδικασία.
Από την Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων

Θέματα πανελλαδικών εξετάσεων 2010 : Ιστορία κατεύθυνσης 21-5-2010

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ

ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 21 ΜΑΪΟΥ 2010

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

Α1 Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της Στήλης Ι και δίπλα σε κάθε αριθμό ένα από τα γράμματα της Στήλης ΙΙ, ώστε να προκύπτει η σωστή αντιστοίχιση. Στη Στήλη Ι περισσεύουν τρία ονόματα.



Μονάδες 10

Α2 Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:

α. Εθνικόν Κομιτάτον

β. Ομάδα των Ιαπώνων

γ. Φροντιστήριο της Τραπεζούντας

Μονάδες 15

Β1
Ποιοι συνασπίστηκαν γύρω από τον Βενιζέλο στην αντιπαράθεσή του με τον πρίγκιπα Γεώργιο (μονάδες 5) και ποια ήταν η αντίδρασή τους στην προκήρυξη των εκλογών στο τέλος του 1904; (μονάδες 5)

Μονάδες 10

Β2 Ποιες συνταγματικές τροποποιήσεις ψήφισε η Ελληνική Βουλή το 1911 (μονάδες 8) και ποιους νόμους η κυβέρνηση Βενιζέλου στο ίδιο χρονικό διάστημα; (μονάδες 7)

Μονάδες 15

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

Γ1 Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το παράθεμα που σας δίνεται, να αναφερθείτε στην αποζημίωση των Ελλήνων ανταλλάξιμων για τις περιουσίες που εγκατέλειψαν και στις διαδικασίες προσδιορισμού αυτής.

Μονάδες 25

Η αποζημίωση των ανταλλάξιμων

Τα περιουσιακά στοιχεία που εθεωρείτο ότι επιδέχονταν αποζημίωση ήταν: α) τα ακίνητα κάθε είδους, αστικά και αγροτικά, β) τα κινητά αγαθά που δεν πουλήθηκαν επί τόπου ούτε μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα και γ) οι καλλιεργημένοι αγροί μαζί με τα προϊόντα τους, συμπεριλαμβανομένων και των εσόδων τα οποία έχασε ο ανταλλάξιμος. Ένας σημαντικός αριθμός προσφύγων βρέθηκαν εκπρόθεσμοι, είτε γιατί ήλθαν στην Ελλάδα μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής (αιχμάλωτοι, πρόσφυγες από τη Ρωσία, Κωνσταντινουπολίτες) είτε γιατί δεν μπορούσαν να υποβάλουν δήλωση λόγω ασθένειας, φυλάκισης ή ανηλικιότητας (περίπτωση ορφανών). Η προκαταβολή θα δινόταν σε εκείνους που δεν είχαν μέχρι τότε αποκατασταθεί, με τη διευκρίνιση ότι η απλή υποτυπώδης στέγαση στους οικισμούς της ΕΑΠ (Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων) ή του ελληνικού κράτους δεν θα εθεωρείτο ως αποκατάσταση.
Προκειμένου να επιταχυνθεί η διαδικασία της αποζημίωσης, χωρίς να επιβαρυνθεί πολύ ο κρατικός προϋπολογισμός, αποφασίστηκε η έκδοση ομολογιών με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου. [...] Το 20% της προσωρινής αποζημίωσης δόθηκε σε μετρητά και το υπόλοιπο σε ομολογίες. Παρά την πρόσκαιρη ανακούφιση, η προσωρινή αυτή λύση δεν έκλεισε το ζήτημα. Οι προσφυγικές οργανώσεις αξίωναν την πλήρη αποζημίωση όπως εξάλλου προέβλεπε η σύμβαση της Λωζάνης, με αποτέλεσμα το θέμα να λάβει διαστάσεις και να γίνει αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης.
Για την οριστική εκτίμηση των εγκαταλειφθεισών περιουσιών συστάθηκαν 1.114 Πρωτοβάθμιες Επιτροπές Εκτίμησης, μία ή περισσότερες για καθεμία από τις 934 χριστιανικές κοινότητες της Τουρκίας. Τα ποικίλα προβλήματα που ανέκυψαν επέβαλαν αρχικά τη δημιουργία 52 Δευτεροβάθμιων Επιτροπών, 31 στην Αθήνα και 21 στην επαρχία, και στη συνέχεια, το Μάιο του 1927, 20 Δευτεροβάθμιων Επιτροπών (Εφετεία της Ανταλλαγής), 8 στην Αθήνα και 12 στην επαρχία.

Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000, 7ος Τόμος: Ο Μεσοπόλεμος (1922-1940), Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2003, σσ. 84-85.

Δ1 Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το παράθεμα που σας δίνεται, να αναφερθείτε στους σκοπούς (μονάδες 5), την οργάνωση (μονάδες 5) και το έργο (μονάδες 15) της Τράπεζας της Ελλάδος μέχρι τις αρχές του 1932.

Μονάδες 25

Το καταστατικό της Τράπεζας της Ελλάδος κατοχύρωνε την ανεξαρτησία της από την πολιτική εξουσία με διατάξεις που ήταν από τις πιο προωθημένες της εποχής.[...]

Η κύρια αποστολή που ανατέθηκε στη νέα τράπεζα ήταν να εγγυάται τη μετατρεψιμότητα του νομίσματος. Για να την εκπληρώσει η τράπεζα διέθετε το αποκλειστικό προνόμιο έκδοσης τραπεζογραμματίων και δικαιούνταν, σύμφωνα με το καταστατικό της, να ελέγχει τη νομισματική κυκλοφορία και την πίστη. Το καταστατικό προέβλεπε ότι το εκδοτικό προνόμιο μπορούσε να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή, αν η τράπεζα αποτύγχανε να εξασφαλίσει τη σταθερότητα της αξίας των τραπεζογραμματίων της σε χρυσό. [...]

[...] Το καταστατικό όριζε το ελάχιστο του καλύμματος των κυκλοφορούντων τραπεζογραμματίων στο 40%. Το κάλυμμα περιλάμβανε χρυσό και ξένο συνάλλαγμα ελεύθερα μετατρέψιμο σε χρυσό. [...]

Η διοίκηση της τράπεζας ανετίθετο στο διοικητικό συμβούλιο. Αυτό αποτελείτο από τον διοικητή, τον υποδιοικητή και εννέα μέλη. Τουλάχιστον τρία από τα μέλη του εκπροσωπούσαν τον εμπορικό και βιομηχανικό κόσμο και άλλα τρία τον αγροτικό κόσμο της χώρας. […]

Η κυβέρνηση διατηρούσε επίσης το δικαίωμα να διορίζει έναν επίτροπο στην τράπεζα. Πρώτοι διοικητής και υποδιοικητής διορίσθηκαν οι Αλέξανδρος Διομήδης και Εμμανουήλ Τσουδερός αντιστοίχως, οι οποίοι κατείχαν ως τότε αυτές τις θέσεις στην Εθνική Τράπεζα. […]

Το Πρωτόκολλο της Γενεύης ρητώς προόριζε τη νέα τράπεζα να λειτουργήσει ως τραπεζίτης της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση ανέλαβε την υποχρέωση να συγκεντρώσει στην Τράπεζα της Ελλάδος όλες τις εισπράξεις και τις πληρωμές του κράτους και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.

Χρ. Χατζηϊωσήφ (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα, Τόμος Β΄, Μέρος 1ο: Ο Μεσοπόλεμος, 1922-1940, Αθήνα: Βιβλιόραμα, 2002, σσ. 262-263.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥΣ

1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνον τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα, κατεύθυνση). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο.

2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Δεν επιτρέπεται να γράψετε καμιά άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.

3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα.

4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό διαρκείας και μόνον ανεξίτηλης μελάνης.

5. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.

6. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.

7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ.

KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ημαθίας "Ψηφιακές και Διαδικτυακές εφαρμογές στην εκπαίδευση"

Τα πρακτικά του συνεδρίου μπορείτε να τα βρείτε κάνοντας κλίκ σ' αυτόν τον σύνδεσμο
Πέμπτη 20 Μαΐου 2010

Όταν οι μαθητές πιάνουν μολύβι και χαρτί...ένα μικρό θαύμα γιεννιέται: Συνείδηση

Από μαθήτρια δεν είχα καλή σχέση με το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας.. Στο πανεπιστήμιο, όπως θα θυμούνται οι φίλοι μου, είχα τις χειρότερες σχέσεις με τον τομέα Νεολληνικής Φιλολογίας.. Η διδακτική πρακτική ήλθε να ανατρέψει για άλλη μια φορά αυτά που μέχρι τώρα πιστευα.. Η Β Λυκείου του Γελ Αρχαγγέλου μου άφησε τις καλύτερες εμπειρίες από το συγκεκριμένο μάθημα.. Τι να πρωτοθυμηθώ.. τις φοβερές αναλύσεις τους, την κριτική που ασκούσαν στα έργα, τις ασκήσεις υπερρεαλισμού με το δεντράκι, τα διηγήματα με αφορμή τον "Κατάδικο"..; 'Ενα απ΄όλα είναι μια μικρή ποιήτρια που γνώρισα στο Β1, την Τσαμπίκα Βασιλειάδη... Την ευχαριστώ που μοιράστηκε μαζί μου τα μικρά της αριστουργήματα...

Δείγμα ενός ποιήματος της θα διαβάσετε παρακάτω... Χρειάζεται δύο αναγνώσεις τουλάχιστον μέχρι να συνειδητοποιήσει κανείς οτι αυτά τα γράφει μια δεκαεξάχρονη μαθήτρια.. Πρόκειται για έναν άντρα που μετά τον φόνο της γυναίκας του παλεύει με την συνειδηση του...

Συνείδηση
Ζείς μέσα από κάθε σκέψη από μια ελπίδα ζοφερή
η σκιά σου με τρομάζει πριν φέξει, κρύβεται στην πρώτη τη στροφή
Και να ‘ σαι!
Ακροβατείς σ’ ένα σκοινί, λέξεις κοφτερές σαν το σπαθί
εχθρός οι σκέψεις της νύχτας που ‘ρχονται κάθε βράδυ στο κρεβάτι σου,
στα μεταξένια κόκκινα σεντόνια… Ψίθυροι… εχθροί της σιωπής –
μα…. να μην ακούσει κανείς! μόνον εσύ. Να μ’ ακούς…

Σε μονοπάτι ερημιάς καπνός στον ουρανό,
στο τέλος του δρόμου το απέραντο κενό… είναι πολύ μακριά-
με πονάς σε κάθε βήμα.
Άτακτη ψυχή! Ζείς σαν ένα κύμα, μετράς το χτύπο της καρδιάς που όλο δυναμώνει
ζεί μέσα σου ένας Σατανάς, την γυναίκα σου ζυγώνει.
Το τελευταίο βήμα την πονά μαχαιρώνει το τελευταίο χάδι
το μετανιώνεις μα είναι αργά, ανοίγει η πόρτα στο σκοτάδι.
Στ’ αποκορύφωμα... σιωπή!
Τίποτα δεν ηχεί χωρίς μια φωνή, χωρίς σημάδι ότι ζεί.
Ο ψίθυρος αυτός παραμονεύει, σε παιδεύει! Να μ’ ακούς….

Εκεί που φτάνεις στον γκρεμό –φιλί που φέρνει χωρισμό-
ένα βήμα σε χωρίζει απ’ το ένοχο σου μυστικό.
Ένα δάκρυ θα γίνει θάλασσα θα σε πνίξει σ΄ ένα σου λυγμό
κι αν το μετανιώσεις δε θα βρεις το γυρισμό.
Κι όλο σιγοτραγουδάς, με φωνή προκλητική, να μην έρθει αυτή η φωνή .
Δε σ’ αγαπά… Σε μισεί.
Ο ψίθυρος αυτός σε κυνηγά, κάνει παρέα στη σκιά σου
κάθε σου ψέμα μαρτυρά. Ψιθυρίζει πάλι σιγανά… Να μ’ ακούς!

Τα χρόνια κυλάνε σαν νερό χωρίς γαλάζιο ουρανό
(- Αχ κελί μου σκοτεινό! )
Μ’ αυτή τη φωνή στο χα πεί… Έπρεπε να μ’ ακούς

Περιμένω σχόλια σας!!!

Όταν οι μαθητές πιάνουν μολύβι και χαρτί...ένα μικρό θαύμα γιεννιέται: Ο "Κατάδικος" του Θεοτόκη.... με διαφορετική εξέλιξη!!!!

Σε παλαιότερη ανάρτηση, είχα κάνει λόγο για μια απόπειρα διαφορετικής προσέγγισης του έργου του Κ. Θεοτόκη που είχαμε κάνει με τους μαθητές της Β΄Τάξης του Γελ Αρχαγγέλου.
Η άσκηση που είχαν τα παιδιά για το σπίτι ήταν να δώσουν μια δική τους συνέχεια- τροπή στο εργό.. Σας είχα υποσχεθεί δειγματα αυτής της προσπάθειας.. Ορίστε το πρώτο.. Πρόκειται για τη συγκλονιστική συνέχεια που έδωσε η Μαρίνα Γιακουμάκη, που αποδεικνύει οτι δεν πρέπει να απογοητευόμαστε, υπάρχουν ακόμη μαθητές με πολύ ευαίσθητα λογοτεχνικα αισθητήρια νεύρα.. Περιμένω με αγωνία τα σχόλια σας..


<<Ο Κατάδικος>> Κ.Θεοτόκη
[Συνέχεια του έργου]
Έπεσε η νύχτα… Η σωρός του Τουρκόγιαννου αραδιασμένη πάνω στο βαρύ σιδερένιο κρεβάτι της φυλακής. Η σιωπή επικρατεί αυτή τη νύχτα. Κουλουριασμένος ο Τουρκόγιαννος πάνω στο κρεβάτι σκέφτεται εκείνη… Τη Μαργαρίτα. Ο κρύος ιδρώτας περιλούζει το βασανισμένο του σώμα. Πονάει με τη θύμηση. Συλλογιζούμενος τις πράξεις του ζητά συγχώρεση από τον αφέντη του, που δεν ήταν δίπλα του για να τον προστατέψει. Ένα δάκρυ που ζητά απεγνωσμένα συγχώρεση τρέχει στο μάγουλό του. Όλο βαράει και συλλογιέται… Πώς θα περάσει το βράδυ αυτό κανείς δεν ξέρει. Κοιτά απ’το παραθύρι τον ουρανό και ζητά βοήθεια απ’ το Θεό και του μιλά:
-θεέ μου δωσ’ μου τη δύναμη να συνεχίσω. Δείξε μου τι είναι τάχα το σωστό κι εγώ στ’ ορκίζομαι θα το κάμω. Γονατίζει χάμω, ανοίγει διάπλατα τα χέρια του και συνεχίζει:
Εγώ το χρέος μου το’ καμα. Στάθηκα άξιος όπου έπρεπε. Ναι, για’κείνην. Γιατί θέλω την ευτυχία της. Αν όχι με μένα, μ’εκείνον. Τον Πέπονα το δολοφόνο που με καμε να πονέσω, να νιώσω στο πετσί μου τα καρφιά της προδοσίας του, που φυλάκισε σε τούτο το κελί την καθαρή ψυχή μου. Γιατί κακό δεν έπραξα. Ναι, Θεέ μου τον άφησα να φύγει γιατί η δική μου η καρδιά σηκώνει πιότερες πίκρες. Είμαι σίγουρος πως θα δικαιωθώ μια μέρα με τον τρόπο που εσύ γνωρίζεις. Δωσ’ μου μονάχα τη δύναμη.
Ξαναπέφτει στο κρεβάτι. Σωριάζεται σαν τα μικρά παιδιά που κουράζονται απ’το παιχνίδι. Ο λήθαργος τον συνεπαίρνει. Τα άστρα αρχίζουν να πέφτουν σαν τις στάλες της βροχής. Το μαύρο τ’ουρανού γίνεται απέραντο γαλάζιο. Η σκοτεινιά χάνεται και η πλάση φωτίζεται με τις ακτίνες του ήλιου, που βγαίνει ως θριαμβευτής… ως δίκαιος κριτής. Ξημέρωσε…
Ακούγονται βαριά βήματα. Ο αστυνομικός πλησιάζει το κρύο κελί του Τουρκόγιαννου. Κοιμάται. Δείχνει εξουθενωμένος. Τα πόδια του είναι μελανά. Η έκφραση του προσώπου του όμως ολόφωτη. Σαν να βλέπει όνειρο. Ο αστυνομικός του φωνάζει με τη μπάσα του φωνή και η γαλήνη αμέσως χάνεται.
-Ε, εσύ Τουρκόγιαννε φονιά! Ξύπνα! Σε ζητά η κυρά αυτού που ξέκαμες!
Ο Τουρκόγιαννος, αδιαφορεί για τα λεγόμενα του αστυνομικού, προσπαθώντας να συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει. Αμέσως ανασηκώνεται. Ρωτάει ξανά για να σιγουρευτεί αν άκουσε καλά:
-Ποιά; Ποια είπες;
-Η Μαργαρίτα ντε… η κυρά του Αράθυμου. Άντε τι κάθεσαι; Πάρε τα πόδια σου και ακολούθα με. Ο Τουρκόγιαννος κάνει αυτό που του λέει και ακολουθεί με αργά βήματα, όμως βασανίζεται από τη σκέψη τι να ζητά η Μαργαρίτα από εκείνον.
Έφτασαν στο σημείο. Ο αστυνομικός ανοίγει μια πόρτα ξύλινη, βαριά και τον προστάζει να περάσει μέσα. Εκεί την είδε. Φαινόταν ταλαιπωρημένη, όμως τα χείλη της ήταν ακόμη τριανταφυλλένια. Δεν επρολάβαινε φαίνεται να καλοκάμει τα κουτσούβελα. Σκέφτηκε εκείνος. Το πρόσωπο του Τουρκόγιαννου φωτίζεται ξανά.
-Κάθισε, του λέει εκείνη με χαμηλή φωνή.
Εκείνος σαν υπάκουο πιστό σκυλί, ενεργεί στο πρόσταγμα του αφέντη του.
Ήρθα εδώ για να πάρω μερικές εξηγήσεις, συνεχίζει. Χρειάζομαι βοήθεια στη θέση που’ μαι τώρα.
-Μάλιστα, απαντά εκείνος σιγανά και διστακτικά.
-Ξέρω πως ήσουν πιστός στον άντρα μου πάντα. Ενάρετος, καλόβουλος. Ποτέ σου δεν ελάθεψες, δεν τον έκλεψες, δεν τον εξεγέλασες. Ήσουν καθωσπρέπει στις υποχρεώσεις σου. Δε ζήτησες τίποτα παραπάνω από μας. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι εσύ έβλαψες τον άντρα μου. Είμαι σίγουρη πως άλλος είναι ο φταίχτης κι ο φονιάς.
Ο Τουρκόγιαννος, νιώθει τη χαρά να γεννιέται μέσα του. Μια σπίθα να βγαίνει από τις στάχτες. Όμως έπρεπε να κάνει το σωστό για τη Μαργαρίτα και για την τιμή του αφέντη του. Παίρνει βαθιά ανάσα και απαντά:
-Όχι κυρά μου. Εγώ εσκότωσα. Εγώ και μόνο εγώ. Και τώρα δα το πληρώνω. Τα λόγια του τον πονούν, μα συνεχίζει:
Τον μίσησα τον άντρα σου που μ’έδιωξε., παρότι στάθηκα βράχος στα καθήκοντά μου. Αυτή είναι η αλήθεια. Λέει και ύστερα σωπαίνει. Όχι, δεν ήταν. Μέσα του έβραζε. Ένιωθε την επιθυμία βαριά να εξομολογηθεί τη νύχτα εκείνη. Να πει ποιος ήταν ο φονιάς. Ποιός έστησε καρτέρι. Ποιός στ’αλήθεια εσκότωσε. Σκεφτόταν όμως την ευτυχία κι αυτής και των παιδιών ,που στην ουσία καθόλου δεν εφταίξαν τα κακόμοιρα. Η Μαργαρίτα θλίβεται. Δείχνει να δυσπιστεί.
-Σε παρακαλώ πες μου την αλήθεια. Όταν ερώτησα τους γειτόνους μου’παν είδαν τον Πέπονα να φεύγει από το μέρος.Του αρπάζει το χέρι με βουρκωμένα μάτια και τον κοιτά γεμάτη απόγνωση.Ύστερα συνεχίζει:
Eίναι δύσκολο να το πιστέψεις μα την ημέρα που τον επήρα από’δω, βλέπει εφιάλτες. Ταράσσεται στον ύπνο και στον ξύπνιο του. Ζει με το φόβο στο πλευρό του. Ξέρω ότι εκείνος το κανε γιατί τάχα μ’αγαπούσε.
Ο Τουρκόγιαννος δεν μπορεί να κρύψει αυτό που νιώθει και τρέχουν τα δάκρυα απ’ τα μάτια του χωρίς σταματημό. Σκύβει το κεφάλι. Κλείνει τα μάτια, ελπίζοντας πως όλα είναι ένα όνειρο κι όλα θα έχουν χαθεί όταν τ’ανοίξει. Μάταια όμως. Μόλις σηκώνει το κεφάλι βλέπει πως όλα είναι ίδια. Έχει τη γυναίκα που αγαπά απέναντι του. Νιώθει μπερδεμένος. Οι χτύποι της καρδιάς του δυναμώνουν. Ιδρώνει. Συλλογιέται και μετά από λίγο επιμένει:
-Σου λέω όχι. Οι γειτόνοι σου είδαν λάθος. Εμένα αυτή εδώ είναι η μοίρα μου. Τη λευτεριά μου άλλοι μου τη στερήσαν κι όχι τα σίδερα. Μήτε ψέμα υπάρχει, μήτε αλήθεια. Εγώ εσκότωσα. Φωνάζει πεισματικά αυτή τη φορά. Τα σίδερα με κάμαν δυνατό. Μπορεί να κλείστηκα εδώ μέσα κι εδώ μέσα θα κάμω αυτό που πρέπει.
Η Μαργαρίτα ξεσπά σε λυγμούς, όμως δεν εγκαταλείπει τις προσπάθειες:
-Τι μου’ μελλε η δύστυχη να πάθω! Οίκτο σου ζητώ. Δωσ’μου φως. Ο Πέπονας μου φέρεται άσχημα. Γίνεται μέρα με τη μέρα πιο επικίνδυνος. Οι κινήσεις του είναι νευρικές. Τις προάλλες κοντά να με πνίξει. Φοβάμαι για μένα και τα παιδιά. Δε σου αξίζει ούτε εσένα αυτό που περνάς.
Ο Τουρκόγιαννος μόλις άκουσε ότι η δυστυχία και ο φόβος μπήκαν μέσα στη Μαργαρίτα σαν τα δαιμόνια λυγίζει… όμως δε σπάει. Της κρατά το χέρι. Την κοιτά στα μάτια και της σκουπίζει τα δάκρυα. Ύστερα αποκρίνεται:
-Ναι, εκείνος το κανε κι ήθελε να με κατηγορήσει και το καμε και τα κατάφερε. Και έστειλε εδώ να βασανίζομαι. Αθώος δηλώνω σε σένα. Φονιάς εδήλωσα σ’εκείνον. Μόνο και μόνο για σένα. Επειδή ήσουν μόνη και τον ήθελες γι’άντρα σου. Τον έκαμα τελευταία στιγμή να ομολογήσει. Να βγάλει το κακό από μέσα του. Μα διάλεξα αυτόν το δρόμο της φυλακής που τον πλήρωσα με αίμα αθώου. Ακούγονται βήματα… ο αστυνόμος φωνάζει δυνατά και με αυστηρότητα:
-Ο χρόνος σου τελείωσε! Άντε γρήγορα πίσω στο κελί σου!
Η Μαργαρίτα προφταίνει να του πει χαμογελώντας τώρα:
-Μη φοβάσαι. Όλα θα πάνε καλά κι εσύ θα βγεις από’ δω μέσα.
Ο Τουρκόγιαννος επιστρέφει στο κελί του ξαλαφρωμένος. Ένα βάρος έφυγε απ’ το στήθος του και ο σταυρός που κουβαλάει στην πλάτη έγινε τώρα πιο λαφρύς. Βλέπει τα γκρίζα σίδερα. Μαυρίζει πάλι η ψυχή του. Μπαίνει στο κελί και βλέπει απ’ το παραθύρι συννεφιά. Ολόμαυρα τα σύννεφα όπως και η ζωή του. Σκέφτεται τη Μαργαρίτα και προσπαθεί να καταλάβει αν ζούσε σ’ όνειρο την ώρα εκείνη που μιλούσαν. Μα ο ίδρος στο απ’ το χέρι της ήταν ακόμα πάνω στο δικό του. Πέφτει ανάλαφρα στο κρεβάτι. Γυρίζει προς το παραθύρι πάλι και κοιτά μ’ ελπίδα και με καθάριο βλέμμα τον γκρίζο ουρανό.
-Σ’ ευχαριστώ Θεέ μου που μ’ άκουσες.
Και ο ύπνος τον συνεπαίρνει γλυκά. Δεν τον νοιάζει ούτε το κρύο, ούτε η βροχή που χτυπά με δύναμη το τζάμι. Φτάνει μόνο να δικαιωθεί.
Την ίδια νύχτα, ενώ ο Πέπονας βρισκόταν στην πλατεία. Την ώρα που γύριζε στο σπιτικό του, στο ίδιο σημείο που εσκότωσε τον Αράθυμο, ένας μαυροφορεμένος του’ χε στήσει καρτέρι στη γωνιά και με μαχαίρι τον καρφώνει κατάστηθα. Ο Πέπονας πέφτει χάμου βγάζοντας μια κραυγή. Κανείς δεν είδε τίποτα… μήτε άκουσε. Η βροχή είναι αρκετή για να ξεπλύνει το αίμα του προδότη, του ψεύτη, του υποκριτή. Όμως με τούτο το νερό οι αμαρτίες του δεν συγχωρέθηκαν. Η ψυχή του δεν καθαρίστηκε. Στην κόλαση θα πάει η σωρός του να ψηθεί στα καζάνια του σατανά, αφού μ’ αυτόν εδιάλεξε να γίνει σύμμαχος.
Και ο ήλιος έλαμψε την άλλη μέρα. Ο δίκαιος κριτής, που στο φως ρου όλα τα φανερώνει. Ειδοποιούν τη Μαργαρίτα για το φόνο του Πέπονα. Δε λυπήθηκε καθόλου. Ζήτησε όμως να μάθει ποιος ήταν αυτός που το’ καμε. Κανείς όμως δεν εγνώριζε. Ένιωθε τη ν ευτυχία να γεννιέται ξανά μέσα της. Τα μάτια της σπινθήριζαν και τα κόκκινα χείλη της χαμογέλασαν. Κανείς απ’ τους γειτόνους δεν έκλαψε, γιατί ήξεραν καλά ποιος και τι ήταν ο Πέτρος Πέπονας. Η Μαργαρίτα τρέχει στη φυλακή να πει τα μαντάτα στον Τούρκόγιαννο. Ο αστυνόμος της ανακοινώνει με σοβαρότητα στο ύφος:
-Ο Τουρκόγιαννος είναι βαριά άρρωστος. Καίγεται στον πυρετό. Υποφέρει. Εκείνη δεν μπορεί να το πιστέψει.
-Μα πώς; Χθες ήταν απολύτως καλά.
- Κυρά μου, εδώ είναι φυλακή. Οι κατάδικοι όλοι μαζί αρρωσταίνουν. Την έπαθε κι αυτός σαν τους άλλους και τον βρήκε η χολέρα στον ύπνο του. Αλλά εσύ γιατί σκας; Ένας κοινός φονιάς ήταν που σκότωσε τον άντρα σου.
Η Μαργαρίτα του αποκρίθηκε με θυμό:
-Πάψε! Δεν ξέρεις ούτε τι κάνεις, ούτε τι λες! Τόσο καιρό εδώ μέσα είχατε λάθος άνθρωπο! Θέλω να τον δω! Πού είναι; Πάρε με να τον δω!
Ο αστυνόμος έντρομος την οδηγεί γρήγορα στο κελί. Αυτή τη φορά το κελί του μυρίζει θάνατο. Μπαίνει μέσα. Τη βλέπει και να ξανά η λάμψη μέσα στο χλωμό του πρόσωπο. Τον πλησιάζει με προσοχή. Τον πιάνει από το χέρι δίχως φόβο. Εκείνος ανοίγει τα μάτια… την κοιτά. Η Μαργαρίτα του ψιθυρίζει:
- Όλα τέλειωσαν πια. Ο Πέπονας έπαθε ό,τι του άξιζε. Είσαι ελεύθερος.
- Την ελευθερία μου την είχα πάντα. Αυτό που δεν είχα ποτέ ήταν η αγάπη. Ποτέ μου δεν την γνώρισα. Έμαθα όμως τι ήταν. Ήξερα ότι θα δικαιωθώ. Όμως ο Θεός με δοκίμασε. Δεν θ’ αντέξω για πολύ ακόμα Μαργαρίτα. Είμαι πολύ σοβαρά. Ξέρω ότι θα πεθάνω. Οι λέξεις λιγοστεύουν… βγαίνουν κοφτά απ’ το στόμα του.
Όλο τον καιρό που έμεινα μαζί σας ήταν σαν να ζούσα με την οικογένειά μου. Όμως δεν μπορώ να φύγω αν δε σου πω την αλήθεια. Γιατί για τα ψέματα που σου’ πα ο Θεός με τιμώρησε. Ήθελα το καλό του άντρα σου και της τιμής μου. Μέσα απ’ όλα αυτά έκανα κάτι που μου στοίχισε. Βαριανασαίνει. Παίρνει λίγη δύναμη και συνεχίζει.
Θέλω να προσέχεις τα παιδιά γιατί ο αφέντης τα’ αγαπούσε. Και τώρα που θα πάω να τον έβρω θα σε προσέχουμε κι οι δυο.
Εκείνη με αγωνία του σφίγγει το χέρι και ρωτά:
-Μα τι; Τί έκανες; Πες μου…
Τη χαϊδεύει στο μάγουλα και με τ’ άλλο χέρι της αγγίζει τα μαλλιά. Βήχει δυνατά. Πονάν τα σωθικά του. Μα θέλει τόσο να της πει. Τα μάτια του χαμηλώνουν, η ανάσα του χάνεται σιγά σιγά… γυρίζει και με τις τελευταίες του δυνάμεις της λέει:
-Σ’ αγαπώ Μαργαρίτα. Σ’ αγάπησα από τη ν πρώτη μέρα που πάτησα στο αρχοντικό σας. Δε θέλω να πω τίποτα άλλο. Νομίζω τώρα αποκαλύφθηκαν όλα. Αυτό μου έμεινε. Τώρα πια μπορώ να φύγω ήσυχος. Σ’ αγαπώ.
Και κλείνει τα μάτια σαν να κοιμάται… όπως οι άγιοι…


ΤΕΛΟΣ

Διδάσκοντας λογοτεχνία στη δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Πώς χάνουμε μελλοντικούς αναγνώστες της λογοτεχνίας και όχι μόνο.

της Αναστασίας Σκόρδου (όπως εκφωνήθηκε σε ημερίδα για τη διαδασκαλία της λογοτεχνίας από τις εκδόσεις Μεταίχμιο)

Διδάσκω λογοτεχνία σε γυμνάσιο και λύκειο περισσότερα από 26 χρόνια, είδα μεταρρυθμίσεις, αλλαγές αναλυτικών προγραμμάτων, βιβλίων, εξεταστικών μεθόδων, δεν είδα καμιά πραγματική αγάπη για τη λογοτεχνία, καμιά έγνοια να την αφήσουμε την ταλαίπωρη να βρει τους φυσικούς αποδέκτες της, τα παιδιά των ανθρώπων, να τα γαλουχήσει, να τα αναπτύξει πνευματικά και αισθητικά, να τα κερδίσει ως μελλοντικούς αναγνώστες, πιθανούς λογοτέχνες, μα κυρίως και πάνω από όλα να τα φέρει σε επαφή με την πιο ουσιαστική καταγραφή της ανθρώπινης περιπέτειας, που στο κάτω κάτω προορίζεται γι’ αυτά.
Κάθε φορά, χίλιοι δυο μεσάζοντες και μεταπράτες της φράζουν όλο και πιο πολύ το δρόμο, εκεί ακριβώς που υποτίθεται ότι είναι ο φυσικός της χώρος, στο δημόσιο σχολείο.
Ας δούμε τους κυριότερους εχθρούς της:
Πρώτα πρώτα είμαστε εμείς οι φιλόλογοι. Συχνά οι έδρες μας στάζουν αίμα ποιητών και πεζογράφων, καθώς τους κόβουμε και τους ράβουμε για τις ανάγκες του μαθήματος, τους στριμώχνουμε σε καλούπια αλιευμένα από λυσάρια, τους αφυδατώνουμε με εξετασιοκεντρικές λογικές και κυρίως, δεν μπορούμε να μαγέψουμε κανέναν με την ομορφιά τους, αφού δεν κατάφερε τίποτε να περάσει τη σχολαστικότητά μας και να μαγέψει εμάς τους ίδιους.
Μετά, έρχεται το σεβαστό Υπουργείο. Έχει βυσσοδομήσει κι αυτό με τη σειρά του επανειλημμένα πάνω από το ανυπεράσπιστο σώμα της με περισσή ευρηματικότητα. Τι έχουνε δει τα μάτια μου κατά καιρούς: multiple choice ερωτήσεις πάνω στην ποίηση, εργασίες διαθεματικές και πρότζεκτ που μόνο με τη λογοτεχνία δεν έχουν σχέση, και την καθιστούν υπηρέτρια, αυτή την αδιαφιλονίκητη αρχόντισσα, σκοπών ξένων προς την υπόστασή της, αγοραίων και ωφελιμιστικών. Τυποποιημένες ερωτήσεις εξετάσεων, που κατευθύνουν διδακτικές μεθόδους, εγχειρίδια, λυσάρια και φροντιστήρια, σε μια αξιέπαινη προσπάθεια να μπουν όλα σε τακτοποιημένα κουτάκια και να αφήσουν απέξω κάθε ουσία κι ομορφιά. Άσε πια τις απαιτήσεις επιπέδου μεταπτυχιακού στη θεωρία της λογοτεχνίας και στη νεοελληνική φιλολογία μαζί, από ταλαίπωρα 18χρονα που παπαγαλίζουν απόψεις μαρωνίτειες και παίζουν στα δάχτυλα τον Genette.
Tι άλλο; Α, ναι, μετά έρχονται τα βιβλία κι εσείς οι καλοί εκδοτικοί οίκοι που μας φτιάξατε τα τελευταία και φαρμακερά.
Μα, τι είχατε κατά νου, όταν τα γράφατε, αλήθεια;
Είμαστε μια χώρα με υπέροχη ποίηση, πλούσια πεζογραφία, πώς γίνεται να έχετε διαλέξει τόσους ελάσσονες και μέτριους και να έχετε αφήσει έξω τόσο μεγάλους και σπουδαίους; Κι όπου ανθολογούνται αυτό γίνεται με το σταγονόμετρο και όχι με τα καλύτερα και πιο αντιπροσωπευτικά τους κείμενα. Λες και θέλουμε να τους κακοσυστήσουμε στα παιδιά. Σε αντίθεση βέβαια με τα κείμενα των ελασσόνων και εν πολλοίς αγνώστων ,που δυσανάλογα με την αξία των δημιουργών τους, καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος των βιβλίων. Τι σας φταίμε εμείς οι αντιρρησίες φιλόλογοι που έχουμε αλλάξει τα φώτα στα φωτοτυπικά των σχολείων για να σώσουμε τους ποιητές μας και τους πεζογράφους μας; Ή μήπως νομίζατε ότι θα μείνουμε στη δική σας ιδιότυπη αντίληψη περί καταξιωμένων λογοτεχνών;
Θα μπορούσατε να είχατε κάνει μικρά θαύματα, να μας έχετε φέρει βιβλία με ωραία κείμενα, με ωραία ποιήματα, μια καλή ποιητική ανθολογία, σαν κι αυτές που κοσμούν τις βιτρίνες σας, ένα βιβλίο που θα είχε τύχη στην αγορά, για να έχει τύχη και να διαβαστεί από τα παιδιά κι όχι μόνο να γίνει «μάθημα» και «ασκήσεις».
Και μ’ αυτά και μ’ αυτά, αγαπητοί κυρίες και κύριοι, διδάσκουμε λογοτεχνία από την πόρτα κι από το παράθυρο διώχνουμε τους αναγνώστες της. Κι όχι μόνο. Διώχνουμε τους αναγνώστες γενικά. Γιατί όποιος δεν χαθεί μέσα σε ένα λογοτεχνικό βιβλίο στα νιάτα του, δύσκολα θα βρεθεί να διαβάζει άλλα βιβλία στην υπόλοιπη ζωή του.
Δεν ήρθα εδώ για να διαπιστώσω απλώς αυτά που όλοι ξέρουν. Ήρθα να ζητήσω από τους εκλεκτούς θεωρητικούς της λογοτεχνίας, συμβούλους, σχεδιαστές εκπαιδευτικής πολιτικής, να σταματήσουν αυτή τη διαμεσολάβηση στην οποία επιδίδονται δεκαετίες τώρα, σπεύδοντας να αντιγράψουν αναφομοίωτες θεωρίες που η μία αναιρεί την άλλη κι όλες μαζί κάνουν τη διδασκαλία της λογοτεχνίας ένα βαρετό και σχολαστικό μάθημα. Ας σκεφθούν μόνο τους δασκάλους που τους έκαναν να αγαπήσουν την ποίηση και την πεζογραφία, ενώ δεν είχαν ιδέα από Μπαρτ και στρουκτουραλισμό, ή ίσως ακριβώς γι’ αυτό.
Γιατί κατά τη γνώμη μου μικρά γεφυράκια είμαστε εμείς οι δάσκαλοι της λογοτεχνίας, αρκεί να την αφήσουμε να περάσει να βρει τα παιδιά, αρκεί να τη συστήσουμε στα παιδιά με αγάπη, τα άλλα θα τα βρουν μόνα τους.
Κι αυτή η συνάντηση μπορεί μια χαρά να γίνει μέσα στη σχολική τάξη, αν της επιτρέψουμε να έρθει εκεί και να απλωθεί σαν τη θάλασσα του Σαραντάρη, να βρέξει τσάντες και βιβλία, να παρασύρει με το κύμα της αγουροξυπνημένους εφήβους και να χαλάσει λίγο τη δική μας τακτοποιημένη και στεγνή διδασκαλία.
Ευχαριστώ
Πηγή: http://anemomylos2.blogspot.com
Τετάρτη 19 Μαΐου 2010

Πανελλήνιες 2010 Λογοτεχνία Κατεύθυνσης: Τα θέματα περιλάμβαναν τις απαντήσεις!

Άλλη μια εύστοχη παρατήρηση του αξιόλογου συναδέλφου Δ. Μάνεση, που ανάρτησε σήμερα στο ιστολόγιο του

Σκάνδαλο μέγα, περάστε ν' ακούσετε!
Φέτος, όπως σχεδόν κάθε χρόνο, η κεντρική επιτροπή που έβαλε τα θέματα της λογοτεχνίας, μαζί με αυτά έστειλε και τις απαντήσεις του 5ου θέματος (του αδίδακτου)!
Τις απαντήσεις τις είχαν στα χέρια τους οι υποψήφιοι για 3 ολόκληρες ώρες,
όσο κρατάει, δηλαδή, η εξέταση του μαθήματος!

Αναλυτικότερα:
Ως "παράλληλο" κείμενο δόθηκε
το εξής απόσπασμα του Γιώργου Ιωάννου,
από το αφήγημα "Απογραφή ζημιών" τ
ης συλλογή του "Το δικό μας αίμα" (1980):

" Δίπλα στό «Ἀκρόπολις» καί μέχρι τήν ὁδό Πλάτωνος ἦταν στή σειρά σπίτια μικρά καί παμπάλαια, ὅπου μέχρι καί τήν Κατοχή κατοικούσανε οἰκογένειες Ἑβραίων. Αὐτά, μέ τό ξενοδοχεῖο μαζί, σχημάτιζαν τή βορινή πλευρά τῆς πλατείας, πού σήμερα ὀνομάζεται «Μακεδονομάχων». Τά Σάββατα γριές Ἑβραίισες, μέ τίς πατροπαράδοτες ἀτλαζένιες φορεσιές τῆς Καστίλλιας, στεκόντουσαν στίς ἐξώπορτες μέ σταυρωμένα τά χέρια, γιά νά περάσει ἥσυχα καί ἀναμάρτητα ἡ ἅγια ἀργία. Τά σπίτια αὐτά, ἄν δέν εἶχαν προλάβει νά τά κατεδαφίσουν οἱ ἐργολάβοι, θά τά κατεδάφιζαν τώρα ὁπωσδήποτε οἱ στρατιωτικές μπουλντόζες, σέ συνεργασία, βέβαια, μέ τούς πολιτικούς μηχανικούς καί τούς ἄλλους σπουδαίους, πού δέν ξέρω τί νά πῶ, ἀλλά σάν πολύ εὔκολα, προκειμένου γιά παλαιά σπίτια, σημειώνουν τήν ἔνδειξη «κατεδαφιστέον». Θαρρεῖς καί τό θεωροῦν ὅλοι τους εὐκαιρία νά ἐξωραΐσουν τήν πόλη κατά τά γοῦστα τους καί τά πρότυπά τους, ἀπαλλάσσοντάς την ἀπό τίς ἐνοχλητικές αὐτές παλιατσαρίες, πού πλαισιώνουν, καί πολύ ταιριαχτά μάλιστα, τά βυζαντινά μνημεῖα καί τούς χώρους τῆς παλαιᾶς ζωῆς. Ἔτσι σαρώθηκε σιγά σιγά, ἀπό χρόνια, ὅλη ἡ παλιά γειτονιά ἡ γύρω ἀπό τή Ροτόντα, δηλαδή ἡ παλιά ἑλληνική συνοικία τῆς Καμάρας, αὐτή πού ἔδινε τόν τόνο καί τά ἐπιχειρήματα, καί ἀφέθηκε ὁ τόπος ἐλεύθερος γιά νά φωτογραφίζουν οἱ τουρίστες μέ ἄνεση τή Ροτόντα."

Θέματα πανελλαδικών εξετάσεων 2010 - Λογοτεχνία Κατεύθυνσης 19-5-2010

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΕΤΑΡΤΗ 19 ΜΑΪΟΥ 2010
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΠΤΑ (7)
ΚΕΙΜΕΝΟ
Γιώργου Ιωάννου
Στο. Κεμάλ τό Σπίτι
Δέν ξαναφάνηκε . μαυροφορεμένη .κείνη γυναίκα, πού .ρχόταν στό κατώφλι μας κάθε χρονιά, τήν .ποχή πού γίνονται τά μο.ρα, ζητώντας μέ ε.γένεια νά τ.ς δώσουμε λίγο νερό .π’ τό πηγάδι τ.ς α.λ.ς. .μοιαζε πολύ κουρασμένη, διατηρο.σε .μως πάνω της .χνη μι.ς μεγάλης .ρχοντικ.ς .μορφι.ς. Καί μόνο . τρόπος πού .πιανε τό ποτήρι, .φτανε γιά νά σχηματίσει κανείς τήν .ντύπωση πώς . γυναίκα α.τή στά σίγουρα .ταν μιά .ρχόντισσα. Δίνοντάς μας πίσω τό ποτήρι, ποτέ δέν παρέλειπε νά μ.ς πε. στά τούρκικα τήν καθιερωμένη ε.χή, πού μπορε. νά μήν καταλαβαίναμε .κριβώς τά λόγια της, πιάναμε .μως καλά τό νόημά της: «. Θεός νά σ.ς .νταποδώσει τό μεγάλο καλό». Ποιό μεγάλο καλό; .δέα δέν ε.χαμε.
Καθόταν .συχα γιά .ρα πολλή στό κατώφλι τ.ς α.λ.ς, κι .ντί νά κοιτάζει κατά τό δρόμο . τουλάχιστο κατά τό πλαϊνό σπίτι το. Κεμάλ1, α.τή στραμμένη .ριχνε κλεφτές ματιές πρός τό δικό μας σπίτι, παραμιλώντας σιγανά. Πότε πότε .κλεινε τά μάτια καί τό πρόσωπό της γινόταν μακρινό, καθώς συλλάβιζε .νόματα παράξενα. .με.ς, πάντως, δέν παραλείπαμε νά τ.ς δίνουμε μο.ρα .π’ τήν ντουτιά2, .πως .λλωστε δίναμε σ’ .λη τή γειτονιά καί σ’ .ποιον περαστικό
----------
1. τό πλαϊνό σπίτι το. Κεμάλ· πρόκειται για το σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη, όπου σήμερα στεγάζεται το τουρκικό προξενείο.
2. ντουτιά· η συκομουριά ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
μ.ς ζητο.σε. . ξένη τά .τρωγε σιγανά, .λλά μέ ζωηρή ε.χαρίστηση. Δέ μ.ς φαινόταν παράξενο πού τ.ς .ρεζαν τά μο.ρα μας τόσο πολύ. Τό δέντρο μας δέν .ταν .πό τίς συνηθισμένες μουριές, .π’ α.τές πού κάνουν .κε.να τά .νοστα νερουλιάρικα μο.ρα. Τό δικό μας .καμνε κάτι μεγάλα, ξινά σά βύσσινα, καί πολύ κόκκινα στό χρώμα. .ταν δέντρο παλιό καί τεράστιο, τά κλαδιά του ξεπερνο.σαν τό δίπατο σπίτι μας. Μοναχά .να κακό ε.χε· τά φύλλα του .ταν σκληρά καί ο. μεταξοσκώληκές μου δέν μπορούσαν νά τά φ.νε. .ταν, πάντως, δέντρο φημισμένο σ’ .λο τό .σλαχανέ3 κι .κόμα πιό πέρα.
Τήν πρώτη φορά πού ε.χε καθίσει . .γνωστη γυναίκα στό κατώφλι μας, δέ σκεφτήκαμε νά τ.ς προσφέρουμε μο.ρα, .μως σέ λίγο μ.ς ζήτησε . .δια λέγοντας πώς .θελε νά φυτέψει τό σπόρο τους στόν μπαχτσέ4 της. .φαγε μερικά καί τά .πόλοιπα τά .βαλε σ’ .να χαρτί καί .φυγε καταχαρούμενη.
Τή δεύτερη φορά θά .ταν κατά τό τριάντα .χτώ, δυό χρόνια, πάντως, μετά τήν πρώτη, δέν .βαλε μο.ρα στό χαρτί. Κάθισε καί τά .φαγε .να .να στό κατώφλι. Φαίνεται πώς . σπόρος .π’ τά προηγούμενα ε.χε .ποδώσει, .λλά γιά νά δώσει καί μο.ρα .πρεπε, βέβαια, νά περάσουν χρόνια. Τό δέντρο α.τό, .πως .λα τά δέντρα πού μεγαλώνουν σιγά, ζε. πολλά χρόνια καί .ργε. νά καρπίσει.
. γυναίκα ξαναφάνηκε καί τόν .πόμενο χρόνο, λίγο πρίν .π’ τόν πόλεμο. .μως τή φορά α.τή τ.ς προσφέραμε νερό .π’ τή βρύση. .ρνήθηκε νά πιε. τό νερό. Μόλις τό .φερε στό στόμα, μ.ς κοίταξε στά μάτια καί μ.ς .δωσε πίσω τό γεμάτο ποτήρι. .πειδή τήν ε.δαμε πολύ ταραγμένη, θελήσαμε νά τ.ς .ξηγήσουμε. . σιχαμένος σπιτονοικοκύρης μας ε.χε διοχετεύσει τό βόθρο το. σπιτιο. στό βαθύ πηγάδι. «Τώρα πού σ.ς .φερα τό νερό στίς κουζίνες σας, δέ σ.ς χρειάζεται τό πηγάδι», μ.ς ε.χε πε.. . γυναίκα βούρκωσε, δέ μ.ς .δωσε .μως καμιά .ξήγηση γιά τήν τόση λύπη της. Γιά
----------
3. .σλαχανέ· περιοχή της Θεσσαλονίκης (τουρκ. σωφρονιστήριο)
4. μπαχτσέ· περιβολάκι ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
νά τήν παρηγορήσουμε τ.ς δώσαμε περισσότερα μο.ρα κι . γιαγιά μου τ.ς ε.πε κάτι πού τήν .κανε νά τιναχτε.: «Θά σο.
τά .βαζα σ’ .να κουτί, .λλά δέ βαστ.νε γιά μακριά». Καί πράγματι ε.χαμε .ρχίσει κάτι νά .ποπτευόμαστε. Τήν .λλη φορά ε.δαμε, πώς μόλις .φυγε .πό μ.ς, π.γε δίπλα στο. Κεμάλ τό σπίτι, .που τήν περίμενε μιά .μάδα .πό τούρκους προσκυνητές, πού κοντοστέκονταν στό πεζοδρόμιο. .με.ς .ς τότε θαρρούσαμε πώς ε.ναι καμιά τουρκομερίτισσα δικιά μας, .π’ τίς πάμπολλες .κε.νες, πού δέν .ξεραν λέξη .λληνικά, μιά καί . .νταλλαγή τ.ν πληθυσμ.ν ε.χε γίνει με βάση τή θρησκεία καί .χι τή γλώσσα. . .ποκάλυψη α.τή στήν .ρχή μ.ς τάραξε. Δέ μ.ς .φτανε πού είχαμε δίπλα μας το. Κεμάλ τό σπίτι, σά μιά διαρκ. .πενθύμιση τ.ς καταστροφ.ς, θά ε.χαμε τώρα καί τούς τούρκους νά μπερδουκλώνονται πάλι στά πόδια μας; Καί τί .κριβ.ς .θελε .πό μ.ς α.τή . γυναίκα; Πάνω σ’ α.τό δέν .παντήσαμε, κοιταχτήκαμε .μως βαθιά .ποψιασμένοι. Καί τά .πόμενα λόγια μας .δειχναν πώς . καρδιά μας ζεστάθηκε κάπως .πό συμπάθεια κι .λπίδα. Ε.χαμε κι .με.ς .φήσει σπίτια κι .μπελοχώραφα .κε. κάτω.
. τουρκάλα ξαναφάνηκε λίγο μετά τόν πόλεμο. .με.ς καθόμασταν πιά σέ .λλο σπίτι, λίγο παραπάνω, .μως τήν ε.δαμε μιά μέρα νά κάθεται κατατσακισμένη στό κατώφλι το. παλιο. σπιτιο. μας. . πρ.τος πού τήν ε.δε, .ρθε μέσα καί φώναξε: «. τουρκάλα!» Βγήκαμε στά παράθυρα καί τήν κοιτάζαμε μέ συγκίνηση. Παραλίγο νά τήν καλέσουμε .πάνω στό σπίτι .τόσο μ.ς ε.χε μαλακώσει τήν καρδιά . .πίμονη νοσταλγία της. .μως α.τή κοίταζε .κίνητη τήν κατάγυμνη α.λή καί τό .ρημο σπίτι. Μιά .ταλιάνικη μπόμπα6 ε.χε σαρώσει τήν ντουτιά κι ε.χε ρημάξει τό καλοκαμωμένο ξυλόδετο σπίτι, χωρίς νά καταφέρει νά τό γκρεμίσει.
Δέν τήν ξανάδαμε .πό τότε. .ρθε – δέν .ρθε, .γνωστο. .λλωστε καί νά ’ρχότανε δέ θά ’βρισκε πιά τό κατώφλι μέ τό .φράτο μάρμαρο γιά νά ξαποστάσει. Τό σπίτι ε.χε .πό ----------
6. Μιά .ταλιάνικη μπόμπα· αναφέρεται στον ελληνο-ιταλικό πόλεμο (1940-1941)
ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
καιρό παραδοθε. σέ μιά συμμορία .ργολάβων καί στή θέση του .ψώθηκε μιά πολυκατοικία .π’ τίς πιό φρικαλέες. Τώρα .τοιμάζονται νά τήν γκρεμίσουν ο. γελο.οι. Ποιός ξέρει τί μεγαλεπήβολο σχέδιο συνέλαβε πάλι τό πονηρό μυαλό τους.
.ν γίνει α.τό, θά παραφυλάγω νύχτα μέρα, .δίως .ταν τό σκάψιμο θά .χει φτάσει στά θεμέλια, κι .σως μπορέσω νά .μποδίσω . τουλάχιστο νά καθυστερήσω τό χτίσιμο το. νέου .ξαμβλώματος7. Τήν προηγούμενη φορά ε.χε βρεθε. .κε. στά βάθη .να θαυμάσιο ψηφιδωτό, πού .ρχιζε .π’ τό ο.κόπεδο το. δικο. μας σπιτιο. καί συνεχιζόταν πρός τό σπίτι το. Κεμάλ. Τό ψηφιδωτό α.τό ο. δασκαλεμένοι .ργάτες τό σκεπάσανε γρήγορα γρήγορα γιά νά μήν τούς σταματήσουν ο. .ρμόδιοι. Πάντως, τίς .ρες πού τό .βλεπε τό φ.ς το. .λιου, γίνονταν διάφορα σχόλια .π’ τήν .κθαμβη γειτονιά. .λοι μιλούσανε γιά τήν .μορφιά καί τήν παλιά δόξα, μά .νάμεσα στά δυνατά λόγια καί τίς φωνές, .κουσα μιά γριά νά σιγολέει: «Στό σπίτι α.τό καθόταν .νας μπέης, πού ε.χε μιά κόρη σάν τά κρύα τά νερά. Κυλιόταν κάτω, .ταν φεύγανε, φιλο.σε τό κατώφλι. Τέτοιο σπαραγμό δέν ματαε.δα».
----------
7. .ξάμβλωμα· έκτρωμα, κάθε τι το τερατώδες ή κακότεχνο
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Α1. Ο Γ. Ιωάννου αντλεί τα θέματά του κυρίως από τα παιδικά του χρόνια, τον κόσμο της προσφυγιάς, τον πόλεμο, τη Θεσσαλονίκη, τον τρόπο ζωής των απλών ανθρώπων. Για καθεμιά από τις παραπάνω περιπτώσεις να γράψετε ένα αντίστοιχο παράδειγμα μέσα από το κείμενο.
Μονάδες 15
Β1.α) Ο Αναστάσης Βιστωνίτης παρατηρεί ότι στα πεζογραφήματα του Γ. Ιωάννου «ο αφηγητής είναι η κυρίαρχη ατομική συνείδηση». Να αναφέρετε δύο στοιχεία που μπορούν να στηρίξουν την άποψη αυτή, καθώς και ένα παράδειγμα μέσα από το κείμενο, για καθένα από αυτά. (Μονάδες 8)
ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
β) Να επισημάνετε στο κείμενο τα τρία βασικά χρονικά επίπεδα πάνω στα οποία οργανώνεται η αφήγηση και να τα σχολιάσετε συνοπτικά με αναφορές στο κείμενο. (Μονάδες 12)
Μονάδες 20
Β2.α) Να ερμηνεύσετε το νόημα των μεταφορών: κλεφτές ματιές (§ 2η), κάθεται κατατσακισμένη στο κατώφλι (§ 6η), είχε μαλακώσει την καρδιά (§ 6η), κατάγυμνη αυλή (§ 6η), αφράτο μάρμαρο (§ 7η). (Μονάδες 10)
β) Στην 7η παράγραφο: «Δεν την ξανάδαμε από τότε ... μυαλό τους», να εντοπίσετε την ειρωνεία του αφηγητή και να σχολιάσετε σύντομα τη σκοπιμότητά της. (Μονάδες 10)
Μονάδες 20
Γ1.α) Σε κάθε επίσκεψή της στο σπίτι η γυναίκα παραμένει στο κατώφλι της αυλής. Να εξηγήσετε σε μία παράγραφο τους λόγους της παραμονής της στο συγκεκριμένο χώρο. (Μονάδες 12)
β) « .νάμεσα στά δυνατά λόγια καί τίς φωνές, .κουσα μιά γριά νά σιγολέει: “Στό σπίτι α.τό καθόταν .νας μπέης, πού ε.χε μιά κόρη σάν τά κρύα τά νερά. Κυλιόταν κάτω, .ταν φεύγανε, φιλο.σε τό κατώφλι. Τέτοιο σπαραγμό δέν ματαε.δα”»: Να σχολιάσετε σε μία παράγραφο το περιεχόμενο του ανωτέρω αποσπάσματος. (Μονάδες 13)
Μονάδες 25
Δ1. Να συγκρίνετε, ως προς το περιεχόμενο, το πεζογράφημα του Γ. Ιωάννου «Στο. Κεμάλ τό Σπίτι» με το απόσπασμα που ακολουθεί από την «.πογραφή ζημι.ν» του ίδιου συγγραφέα.
Μονάδες 20
Δίπλα στό «.κρόπολις» καί μέχρι τήν .δό Πλάτωνος .ταν στή σειρά σπίτια μικρά καί παμπάλαια, .που μέχρι καί τήν Κατοχή κατοικούσανε ο.κογένειες .βραίων. Α.τά, μέ τό ξενοδοχε.ο μαζί, σχημάτιζαν τή βορινή πλευρά τ.ς πλατείας, πού σήμερα .νομάζεται «Μακεδονομάχων». Τά Σάββατα ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
γριές .βραίισες, μέ τίς πατροπαράδοτες .τλαζένιες1 φορεσιές τ.ς Καστίλλιας, στεκόντουσαν στίς .ξώπορτες μέ σταυρωμένα τά χέρια, γιά νάπεράσει .συχα καί .ναμάρτητα . .για .ργία2. Τά σπίτια α.τά, .ν δέν ε.χαν προλάβει νά τά κατεδαφίσουν ο. .ργολάβοι, θά τά κατεδάφιζαν τώρα .πωσδήποτε ο. στρατιωτικές μπουλντόζες, σέ συνεργασία, βέβαια, μέ τούς πολιτικούς μηχανικούς καί τούς .λλους σπουδαίους, πού δέν ξέρω τί νά π., .λλά σάν πολύ ε.κολα, προκειμένου γιά παλαιά σπίτια, σημειώνουν τήν .νδειξη «κατεδαφιστέον». Θαρρε.ς καί τό θεωρο.ν .λοι τους ε.καιρία νά .ξωραΐσουν τήν πόλη κατά τά γο.στα τους καί τά πρότυπά τους, .παλλάσσοντάς την .πό τίς .νοχλητικές α.τές παλιατσαρίες3, πού πλαισιώνουν, καί πολύ ταιριαχτά μάλιστα, τά βυζαντινά μνημε.α καί τούς χώρους τ.ς παλαι.ς ζω.ς. .τσι σαρώθηκε σιγά σιγά, .πό χρόνια, .λη . παλιά γειτονιά . γύρω .πό τή Ροτόντα, δηλαδή . παλιά .λληνική συνοικία τ.ς Καμάρας, α.τή πού .δινε τόν τόνο καί τά .πιχειρήματα, καί .φέθηκε . τόπος .λεύθερος γιά νά φωτογραφίζουν ο. τουρίστες μέ .νεση τή Ροτόντα.
(Γιώργου Ιωάννου, «.πογραφή ζημι.ν», από τη συλλογή Το δικό μας αίμα, 1980)
----------
1. ατλαζένιες: γυαλιστερές
2. άγια αργία: εννοεί την ημέρα του Σαββάτου, ημέρα αργίας για τους Εβραίους
3. παλιατσαρίες: σύνολα παλαιών, φθαρμένων ή και άχρηστων αντικειμένων
Τρίτη 18 Μαΐου 2010

Αδίδακτο κείμενο 8

Δημοσθένη Περί Συντάξεως 28-31

[28] ἀλλὰ νὴ Δία ταῦτα μόνον τότ’ εἶχε βέλτιον ἢ νῦν, τὰ δ’ ἄλλα
χεῖρον. πολλοῦ γε καὶ δεῖ, ἀλλ’ ὅ τι βούλεσθ’ ἐξετάσωμεν.
οἰκοδομήματα μέν γε καὶ κόσμον τῆς πόλεως, ἱερῶν καὶ
λιμένων καὶ τῶν ἀκολούθων τούτοις, τοιοῦτον καὶ το-
σοῦτον κατέλιπον ἐκεῖνοι ὥστε μηδενὶ τῶν ἐπιγιγνομένων
ὑπερβολὴν λελεῖφθαι, προπύλαια ταῦτα, νεώσοικοι, στοαί,
τἆλλα, οἷς ἐκεῖνοι κοσμήσαντες τὴν πόλιν ἡμῖν παρέδωκαν·
[29] τὰς δ’ ἰδίας οἰκίας τῶν ἐν δυνάμει γενομένων οὕτω μετρίας
καὶ τῷ τῆς πολιτείας ὀνόματι ἀκολούθους ὥστε τὴν Θεμι-
στοκλέους καὶ τὴν Κίμωνος καὶ τὴν Ἀριστείδου καὶ τῶν τότε
λαμπρῶν οἰκίαν, εἴ τις ἄρ’ ὑμῶν οἶδεν ὁποία ποτ’ ἐστίν,
ὁρᾷ τῆς τοῦ γείτονος οὐδὲν σεμνοτέραν οὖσαν.
[30] νῦν δ’, ὦ
ἄνδρες Ἀθηναῖοι, δημοσίᾳ μὲν ἡ πόλις ἡμῶν τὰς ὁδοὺς
ἀγαπᾷ κατασκευάζουσα καὶ κρήνας καὶ κονιάματα καὶ λήρους
(καὶ οὐ τοῖς εἰσηγησαμένοις ταῦτ’ ἐπιτιμῶ, πολλοῦ γε καὶ
δέω, ἀλλ’ ὑμῖν, εἰ ταῦθ’ ἱκανὰ ὑμῖν αὐτοῖς ὑπολαμβάνετ’
εἶναι), ἰδίᾳ δ’ οἱ τῶν κοινῶν ἐπί τῳ γεγενημένοι οἱ μὲν
τῶν δημοσίων οἰκοδομημάτων σεμνοτέρας τὰς ἰδίας οἰκίας
κατεσκευάκασιν, οὐ μόνον τῶν πολλῶν ὑπερηφανωτέρας,
οἱ δὲ γῆν συνεωνημένοι γεωργοῦσιν ὅσην οὐδ’ ὄναρ ἤλπισαν
πώποτε.
[31] τούτων δ’ αἴτιον ἁπάντων, ὅτι τότε μὲν ὁ δῆμος
δεσπότης ἦν καὶ κύριος ἁπάντων, καὶ ἀγαπητὸν ἦν παρ’
ἐκείνου τῶν ἄλλων ἑκάστῳ καὶ τιμῆς καὶ ἀρχῆς καὶ ἀγαθοῦ
τινὸς μεταλαμβάνειν, νῦν δὲ τοὐναντίον κύριοι μὲν τῶν
ἀγαθῶν οὗτοι, καὶ διὰ τούτων ἅπαντα πράττεται, ὁ δὲ δῆμος
ἐν ὑπηρέτου καὶ προσθήκης μέρει, καὶ ὑμεῖς ἀγαπᾶθ’ ἃν οὗτοι
μεταδιδῶσι λαμβάνοντες.


Ορισμένα στοιχεία για το κείμενο
πλαγιότιτλος: Η επιτυχημένη οικονομική πολιτική των προγόνων και η κακοδιαχείριση του παρόντος
Εκτός από τις προτάσεις που υπέβαλε για την καλύτερη διαχείριση των δημόσιων εσόδων της πόλης, ο ομιλητής τόνισε ότι οι σύγχρονοί του ενδιαφέρονταν αποκλειστικά για την κατάκτηση αξιωμάτων και ανέτρεξε στο ένδοξο αθηναϊκό παρελθόν, οπότε τα μεγάλα στρατιωτικά κατορθώματα αποδίδονταν σε όλο τον λαό και όχι στους ηγέτες του. Επιπλέον, θύμισε ότι κάποτε τα πολιτικά δικαιώματα θεωρούνταν προνόμιο όσων είχαν γεννηθεί στην Αθήνα και δεν παραχωρούνταν στους ξένους, όσο μεγάλη κι αν ήταν η προσφορά τους

προτεινόμενη μετάφραση:
Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος & Ν.Γ. Κασιμάκος. [1939] χ.χ. Δημοσθένης. Λόγοι. V, Περί συντάξεως, Περί των συμμοριών, Περί της των Ροδίων Ελευθερίας, Υπέρ Μεγαλοπολιτών, Περί της ατελείας προς Λεπτίνην. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.

Αλλά μα τον Δία τότε ταύτα μόνον ήσαν καλύτερα από τώρα, τα δε άλλα χειρότερα. Πολύ απέχει τούτο της αληθείας, αλλ' ό,τι θέλετε ας εξετάσωμεν. Οικοδομήματα μεν βέβαια και στολισμόν της πόλεως και ιερών και λιμένων και παντός ό,τι εξαρτάται από αυτά τοιούτον και τοσούτον κατέλιπον εκείνοι, ώστε κανείς από τους μεταγενεστέρους να μη δυνηθή να τους περάση, δηλ. μας άφησαν αυτά τα προπύλαια, τους ναυστάθμους, τας στοάς, τα άλλα, με τα οποία εκείνοι, αφού εκόσμησαν την πόλιν, μας τα παρέδωσαν.

Αι δε ιδιωτικαί οικίαι εκείνων, οι οποίοι τότε απέκτησαν δύναμιν τόσον μέτριαι και σύμφωνοι προς το όνομα της πολιτείας ήσαν, ώστε η οικία του Κίμωνος και του Αριστείδου και των ενδόξων ανδρών των χρόνων εκείνων να μη είναι όλως διόλου μεγαλυτέρα της οικίας του γείτονός του.

Τώρα δε, ω άνδρες Αθηναίοι, η πόλις μεν είναι ευχαριστημένη κατασκευάζουσα με χρήματα του δημοσίου οδούς και κρήνας και μικροεπισκευάς και άλλας ανοησίας ―και δεν λέγω ταύτα διά να κατηγορήσω τους εισηγηθέντας ταύτα, πολύ απέχει τούτο, αλλά διά να κατηγορήσω σας, εάν νομίζετε, ότι αυτά είναι αρκετά εις σας―, ατομικώς δε όσοι έχουν ταχθή επί κεφαλής μιας δημοσίας περιουσίας, άλλοι μεν έχουν κατασκευάσει τας οικίας των μεγαλοπρεπεστέρας των δημοσίων οικοδομημάτων, όχι όμως μεγαλυτέρας των πολλών οικιών, άλλοι δε έχοντες αγοράσει ομού τόσην γην, όσην ουδέ εις το όνειρόν των είδον καλλιεργούν αυτήν.

Όλων δε αυτών αιτία είναι ότι εις το παρελθόν ο λαός ήτο κύριος όλων και οι άλλοι όλοι ήσαν ευχαριστημένοι να επιτύχουν από αυτόν κάποιαν τιμήν ή αγαθόν ή αρχήν. Τώρα δε τουναντίον κύριοι μεν των αγαθών είναι ούτοι και διά μέσου τούτων όλα γίνονται, ο δε λαός έχει μεταπέσει εις θέσιν υπηρέτου και θεωρείται ως παράρτημα και σεις είσθε ευχαριστημένοι δι' όσα σας δίδουν και λαμβάνετε.
πηγή κειμένου: www.greek-language.gr

Κύριο συντακτικό φαινόμενο στο κείμενο:ομοιόπτωτοι και ετερόπτωτοι προσδιορισμοί
Προτεινόμενες Ασκήσεις:
1. Να γίνει χρονική αντικατάσταση:βούλεσθ’, λελεῖφθαι, λελεῖφθαι, πράττεται
2. Να αναγνωρισθούν γραμματικά:ἰδίας,σεμνοτέραν,ταῦτ’,ὄναρ,αἴτιον,τοὐναντίον
3. Στις παρακάτω προτάσεις, να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές ώστε να αναφέρονται στο παρόν και στο μέλλον
Α.
οἰκοδομήματα μέν γε καὶ κόσμον τῆς πόλεως, ἱερῶν καὶ
λιμένων καὶ τῶν ἀκολούθων τούτοις, τοιοῦτον καὶ το-
σοῦτον κατέλιπον ἐκεῖνοι ὥστε μηδενὶ τῶν ἐπιγιγνομένων
ὑπερβολὴν λελεῖφθαι, προπύλαια ταῦτα, νεώσοικοι, στοαί,
τἆλλα, οἷς ἐκεῖνοι κοσμήσαντες τὴν πόλιν ἡμῖν παρέδωκαν·
Β.
τούτων δ’ αἴτιον ἁπάντων, ὅτι τότε μὲν ὁ δῆμος
δεσπότης ἦν καὶ κύριος ἁπάντων, καὶ ἀγαπητὸν ἦν παρ’
ἐκείνου τῶν ἄλλων ἑκάστῳ καὶ τιμῆς καὶ ἀρχῆς καὶ ἀγαθοῦ
τινὸς μεταλαμβάνειν
Πηγή: http://ephilologos.blogspot.com

Σ χ έ δ ι ο μ α θ ή μ α τ ο ς της 9ης Ενότητας των "Ηθικών Νικομαχείων" του Αριστοτέλη

Το κείμενο αποτελεί εισήγηση του Πετράκη Ιωάννη, Φιλολόγου του Πειραματικού Γεν. Λυκείου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, στην φιλολογική ημερίδα «ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ» (Θεσσαλονίκη Μάρτιος 2008)


Διδακτέα ενότητα: 'Αριστοτέλους, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β΄ βιβλίο 6, 10-13 (1106b), ενότητα 9η, "Η έννοια της μεσότητας", από το βιβλίο Αρχαία Ελληνικά-Φιλοσοφικός λόγος, Γ΄ ΓΕ. Λ. - θεωρητική κατεύθυνση, ΟΕΔΒ, Αθήνα 2007, σς 173-174.
Διδακτικοί στόχοι: Να κατανοήσουν οι μαθητές τον ουσιώδη χαρακτήρα της μεσότητας στη διαμόρφωση της ηθικής αρετής. Ειδικότερα να αντιληφθούν ποιοι παράγοντες, σε σχέση με τα πάθη και τις ανθρώπινες πράξεις, ρυθμίζουν την ορθή επιλογή στη συμπεριφορά, δηλαδή καθορίζουν το μέσον.
Συμπληρώνουν έτσι το πεδίο των γνώσεών τους σχετικά με τον πυρήνα της ηθικής αρετής, τη μεσότητα. Αρκετοί από τους παράγοντες, που ρυθμίζουν το μέσον, προέρχονται από τις γνωστές αριστοτελικές κατηγορίες.
Γλωσσική - λεξιλογική κατάρτιση.

Στρατηγική της διδασκαλίας: Η ενότητα αποτελεί άμεση συνέχεια της προηγούμενης (8ης) και εξ αρχής επιβάλλεται η νοηματική σύνδεσή της με ό,τι προηγήθηκε. Πώς λειτουργεί η αντωνυμία οἷον; Εισάγει το διευκρινιστικό παράδειγμα, σύμφωνα με το οποίο η μεσότης -μεταξύ της υπερβολής και της έλλειψης- εφαρμόζεται στα πάθη (συναισθήματα) και στις πράξεις. Υποστηρίχθηκε προηγουμένως ότι η ηθική αρετή προσβλέπει στο μέσον, αφού είναι ανώτερη της τέχνης, η οποία επίσης επιχειρεί κάτι τέτοιο σύμφωνα με τα εμπειρικά παραδείγματα. Στην περίπτωση της αρετής έχουμε να κάνουμε με πάθη και ανθρώπινες πράξεις. Ο Σταγειρίτης φιλόσοφος λοιπόν στην ενότητα αυτή αναφέρει ενδεικτικά περιπτώσεις ορισμένων παθών, τα οποία συνιστούν τις δύο ακρότητες, την υπερβολή και την έλλειψη (μᾶλλον καὶ ἧττον· περισσότερο ή λιγότερο όμως από τι; Η απάντηση θα δοθεί με τον σχολιασμό αντίστοιχης ερώτησης του σχολικού βιβλίου), οι οποίες λαμβάνουν και τον αρνητικό χαρακτηρισμό τους (ἁμαρτάνεται καὶ ψέγεται).
Ποια είναι η πρόταση της ενότητας; Η απάντηση του φιλοσόφου κρύβεται στη φράση: μέσον τε καὶ ἄριστον, καθώς και στα πέντε στοιχεία- συνθήκες που προηγούνται (στο σημείο αυτό τονίζεται ο ετυμολογικός συσχετισμός των λέξεων ἄριστον και ἀρετή). Πρόκειται για περιπτώσεις κατά τις οποίες η ορθή χρήση μετατρέπει τα παραπάνω πάθη σε μεσότητα. Χρόνος, πράγματα, πρόσωπα, σκοπός και τρόπος υποδεικνύουν τη μέση χρήση τους. Αυτή η χρήση του μέσου, στη συνέχεια, διακρίνει και χαρακτηρίζει και τις ανθρώπινες πράξεις και με βεβαιότητα προκρίνεται μεταξύ της υπερβολής και της έλλειψης.
Επισημαίνεται στο σημείο αυτό η άμεση σχέση που υφίσταται μεταξύ της μεσότητας και της αρετής: κοινός παρονομαστής η εφαρμογή
τους στα πάθη και τις πράξεις. Ποιο είναι το ιδιαίτερο στοιχείο κατά την εφαρμογή της αρετής; Η τιμωρία και ο έπαινος. Το ζήτημα εδώ γενικεύεται· ποιος είναι ικανός αλλά και αρμόδιος να τιμωρήσει ή να επαινέσει μια κακή ή μια ενάρετη πράξη; Φαίνεται πως είναι σκόπιμο να προκληθεί ολιγόλεπτη συζήτηση για το θέμα, ώστε να προοικονομηθεί και η διερεύνηση ερώτησης του σχολικού βιβλίου.
Κατακλείδα: Η αρετή είναι μεσότης και έχει ως στόχο της το μέσον (ποια η διαφορά στη σημασία του ρ. στοχάζομαι στην αρχαία και νέα ελληνική;). Ακόμη ένα στοιχείο προσδιορισμού της ἀρετῆς. Ο Αριστοτέλης εξελικτικά, από την αρχή του Β΄ βιβλίου, προχωρεί στην ανεύρεση και απόδειξη των στοιχείων που αποτελούν την ηθική ἀρετή, τον ορισμό της οποίας θα διατυπώσει στην επόμενη ενότητα.
Ανακεφαλαίωση: Η συμπερίληψη της προβληματικής της ενότητας επιχειρείται από τους μαθητές με αντίστοιχες ερωτήσεις του διδάσκοντα. Η εφαρμογή της μεσότητας στα πάθη και τις ανθρώπινες πράξεις και η άμεση σχέση της προς την ηθική αρετή τονίζονται ως κομβικά σημεία στη σκέψη του Σταγειρίτη φιλοσόφου στην ενότητα αυτή.
Εργασία: Δίνεται μεταφρασμένο απόσπασμα από το έργο του Αριστοτέλη Ἀναλυτικὰ Ὕστερα και ζητείται ο προσδιορισμός του κριτηρίου ή των κριτηρίων σύμφωνα με τα οποία οι αρχαίοι Έλληνες μετρούσαν την ορθότητα των πράξεών τους.
Ἀναλυτικὰ Ὕστερα (97b 15 εξ.): "Τι θα έπρεπε να κάνουμε, αν θέλαμε π.χ. να βρούμε τι είναι η μεγαλοψυχία; Δεν έχουμε άλλο να κάνουμε παρά να φέρουμε στο νου μας μερικούς γνωστούς μας μεγαλόψυχους, ώστε να μπορέσουμε να διαπιστώσουμε ποιο είναι -μέσα στις διαφορές τους- το κοινό χαρακτηριστικό τους που μας υποχρεώνει να τους αποδώσουμε την ιδιότητα του μεγαλόψυχου. Μεγαλόψυχοι είναι π.χ. ο Αλκιβιάδης, ο Αχιλλέας ή ο Αίαντας. Ποιο είναι λοιπόν το κοινό χαρακτηριστικό τους; Το ότι δεν ανέχονταν τις προσβολές. Πραγματικά ο πρώτος πολέμησε για τον λόγο αυτό, ο άλλος κυριεύτηκε από τρομερό θυμό, ο τρίτος έδωσε ο ίδιος τέλος στη ζωή του. Και φυσικά θα μπορούσαμε να μνημονεύσουμε και άλλους, τον Λύσανδρο π.χ. ή τον Σωκράτη".
Βιβλιογραφία: Αρχαία Ελληνικά-Φιλοσοφικός Λόγος, βιβλίο του καθηγητή, ΟΕΔΒ - Αθήνα 2004, σς 166-172.
Δ. Λυπουρλή, Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια, βιβλίο Β΄, Θεσσαλονίκη 2000, σς 150-1, 209-212.
I. Düring, Ο Αριστοτέλης, Παρουσίαση και ερμηνεία της σκέψης του, Β΄ τόμος, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1994, σς 235-260.
W. D. Ross, Αριστοτέλης, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1991, σς 269-280.
Οἷον καὶ φοβηθῆναι καὶ θαρρῆσαι καὶ ἐπιθυμῆσαι καὶ ὀργισθῆναι καὶ ἐλεῆσαι καὶ ὅλως ἡσθῆναι καὶ λυπηθῆναι ἔστι καὶ μᾶλλον καὶ ἧττον, καὶ ἀμφότερα οὐκ εὖ· τὸ δ’ ὅτε δεῖ καὶ ἐφ’ οἷς καὶ πρὸς οὓς καὶ οὗ ἕνεκα καὶ ὡς δεῖ, μέσον τε καὶ ἄριστον, ὅπερ ἐστὶ τῆς ἀρετῆς. Ὁμοίως δὲ καὶ περὶ τὰς πράξεις ἔστιν ὑπερβολὴ καὶ ἔλλειψις καὶ τὸ μέσον. Ἡ δ’ ἀρετὴ περὶ πάθη καὶ πράξεις ἐστίν, ἐν οἷς ἡ μὲν ὑπερβολὴ ἁμαρτάνεται καὶ ψέγεται καὶ ἡ ἔλλειψις, τὸ δὲ μέσον ἐπαινεῖται καὶ κατορθοῦται· ταῦτα δ’ ἄμφω τῆς ἀρετῆς. Μεσότης τις ἄρα ἐστὶν ἡ ἀρετή, στοχαστική γε οὖσα τοῦ μέσου.


Δευτέρα 17 Μαΐου 2010

Δομή θεμάτων τελικών εξετάσεων στα Λατινικά για τους μαθητές της Β΄ Θεωρητικής του Ενιαίου Λυκείου

Στους μαθητές της Β΄ τάξης δίνεται διδαγμένο κείμενο 10-15 στίχων και ζητείται από αυτούς:

α) να το μεταφράσουν στη νέα ελληνική γλώσσα.

β) να απαντήσουν σε πέντε παρατηρήσεις: δύο (2) γραμματικές, δύο (2) συντακτικές και μία (1) γραμματολογική, οι οποίες μπορεί να αναλύονται σε υποερωτήματα, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου.

Η βαθμολογία κατανέμεται ως εξής:

Μετάφραση κειμένου 40 μονάδες.

Γραμματικές ασκήσεις 12,5 μονάδες καθεμία.

Συντακτικές ασκήσεις 12,5 μονάδες καθεμία.

Γραμματολογική άσκηση 10 μονάδες.

2. Στους μαθητές της Γ' τάξης δίνεται διδαγμένο κείμενο 10-15 στίχων και ζητείται από αυτούς:

α) να το μεταφράσουν στη νέα ελληνική γλώσσα.

β) να απαντήσουν σε τέσσερις παρατηρήσεις: δύο (2) γραμματικές και δύο (2) συντακτικές, οι οποίες μπορεί να αναλύονται σε υποερωτήματα, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου.

Η βαθμολογία στη Γ' τάξη κατανέμεται ως εξής:

Μετάφραση κειμένου 40 μονάδες.

Κάθε γραμματική ή συντακτική παρατήρηση 15 μονάδες.
Πηγή: www. esos. gr

Δομή θεμάτων τελικών εξετάσεων στην Nεοελληνική Λογοτεχνία για τους μαθητές του Ενιαίου Λυκείου

Η εξέταση στη Νεοελληνική Λογοτεχνία αναφέρεται σε πεζό ή ποιητικό κείμενο που περιέχεται στη διδαχθείσα ύλη της αντίστοιχης τάξης, το οποίο δίνεται στους μαθητές σε φωτοτυπία, μαζί με τις αναγκαίες σημασιολογικές ή άλλες διευκρινίσεις. Το κείμενο συνοδεύεται από πέντε ερωτήσεις που αναφέρονται:

α) στον συγγραφέα του έργου και σε γραμματολογικά στοιχεία που προκύπτουν άμεσα ή έμμεσα από το κείμενο (1 ερώτηση),

β) στη δομή του κειμένου, στην επαλήθευση ή διάψευση μιας κρίσης με βάση το κείμενο, σε παρατηρήσεις επί των εκφραστικών μέσων και τρόπων του κειμένου (υφολογική διερεύνηση, αφηγηματικές λειτουργίες, επιλογές του δημιουργού σε διάφορα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης) (2 ερωτήσεις),

γ) σε σχολιασμό ή στη σύντομη ανάπτυξη, σε 1-2 παραγράφους, ορισμένων χωρίων του κειμένου (1 ερώτηση),

δ) σε σχολιασμό αδίδακτου λογοτεχνικού κειμένου το οποίο δίνεται στους μαθητές επίσης σε φωτοτυπία και είναι ίσης, κατά προσέγγιση, δυσκολίας με το διδαγμένο (1 ερώτηση).

Η ερώτηση α βαθμολογείται με δεκαπέντε (15) μονάδες, οι δύο ερωτήσεις της β περίπτωσης με είκοσι (20) μονάδες η καθεμία, η ερώτηση γ με εικοσιπέντε (25) μονάδες και η ερώτηση δ με είκοσι (20) μονάδες.

Σε περίπτωση κατά την οποία μία (1) ερώτηση αναλύεται σε υποερωτήματα, η βαθμολογία που προβλέπεται γι’ αυτήν κατανέμεται ισότιμα στα υποερωτήματα, εκτός αν κατά την ανακοίνωση των θεμάτων καθορίζεται διαφορετικός συντελεστής βαρύτητας γι’ αυτά.

Πηγή: www.esos.gr

Δομή θεμάτων τελικών εξετάσεων στην Nεοελληνική Λογοτεχνία για τους μαθητές του Ενιαίου Λυκείου

Η εξέταση στη Νεοελληνική Λογοτεχνία αναφέρεται σε πεζό ή ποιητικό κείμενο που περιέχεται στη διδαχθείσα ύλη της αντίστοιχης τάξης, το οποίο δίνεται στους μαθητές σε φωτοτυπία, μαζί με τις αναγκαίες σημασιολογικές ή άλλες διευκρινίσεις. Το κείμενο συνοδεύεται από πέντε ερωτήσεις που αναφέρονται:

α) στον συγγραφέα του έργου και σε γραμματολογικά στοιχεία που προκύπτουν άμεσα ή έμμεσα από το κείμενο (1 ερώτηση),

β) στη δομή του κειμένου, στην επαλήθευση ή διάψευση μιας κρίσης με βάση το κείμενο, σε παρατηρήσεις επί των εκφραστικών μέσων και τρόπων του κειμένου (υφολογική διερεύνηση, αφηγηματικές λειτουργίες, επιλογές του δημιουργού σε διάφορα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης) (2 ερωτήσεις),

γ) σε σχολιασμό ή στη σύντομη ανάπτυξη, σε 1-2 παραγράφους, ορισμένων χωρίων του κειμένου (1 ερώτηση),

δ) σε σχολιασμό αδίδακτου λογοτεχνικού κειμένου το οποίο δίνεται στους μαθητές επίσης σε φωτοτυπία και είναι ίσης, κατά προσέγγιση, δυσκολίας με το διδαγμένο (1 ερώτηση).

Η ερώτηση α βαθμολογείται με δεκαπέντε (15) μονάδες, οι δύο ερωτήσεις της β περίπτωσης με είκοσι (20) μονάδες η καθεμία, η ερώτηση γ με εικοσιπέντε (25) μονάδες και η ερώτηση δ με είκοσι (20) μονάδες.

Σε περίπτωση κατά την οποία μία (1) ερώτηση αναλύεται σε υποερωτήματα, η βαθμολογία που προβλέπεται γι’ αυτήν κατανέμεται ισότιμα στα υποερωτήματα, εκτός αν κατά την ανακοίνωση των θεμάτων καθορίζεται διαφορετικός συντελεστής βαρύτητας γι’ αυτά.

Πηγή: www.esos.gr

Δομή θεμάτων τελικών εξετάσεων στην Έκθεση- Έκφραση για τους μαθητές του Ενιαίου Λυκείου

Για την εξέταση στη Νεοελληνική Γλώσσα δίνεται στους μαθητές σε φωτοαντίγραφο απόσπασμα κειμένου (δοκιμιακού, λογοτεχνικού, άρθρου κτλ.) μιας έως δύο σελίδων από βιβλίο, εφημερίδα ή περιοδικό (ή κατασκευασμένο για το σκοπό της αξιολόγησης) που αναφέρεται σε κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά, επιστημονικά ή άλλα θέματα της καθημερινής ζωής και έχει νοηματική πληρότητα. Tο κείμενο αυτό ανταποκρίνεται στην αντιληπτική ικανότητα των μαθητών και σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με θεματικούς κύκλους οικείους στους μαθητές από τη σχολική διδασκαλία. Οι μαθητές καλούνται:

α) Να δώσουν μια σύντομη περίληψη του κειμένου αυτού, της οποίας η έκταση καθορίζεται ανάλογα με την έκταση και το νόημα του κειμένου.

β) Να απαντήσουν σε ερωτήσεις, με τις οποίες ελέγχονται:

η κατανόηση του κειμένου (ιδεολογικά σημεία του κειμένου, επιχειρήματα συγγραφέα, προβλήματα που θέτει, κτλ.)

η οργάνωση του λόγου (διάρθρωση, δομή διαίρεση και τιτλοφόρηση ενοτήτων, συνοχή, ενότητα, συλλογιστική, κτλ.)

τα σημασιολογικά στοιχεία (σημασία λέξεων, συνώνυμα-αντώνυμα, κατασκευή φράσεων ή παραγράφων με ορισμένες λέξεις, αντικατάσταση λέξεων ή φράσεων κτλ.).

η ικανότητά τους να αναγνωρίζουν τη λειτουργία των μορφοσυντακτικών δομών, καθώς και να χειρίζονται αυτές τις δομές, ανάλογα με τους επικοινωνιακούς στόχους του κειμένου.

γ) Να συντάξουν ένα κείμενο, ενταγμένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο, με το οποίο κρίνουν ή σχολιάζουν κάποια σημεία του κειμένου ή αναπτύσσουν προσωπικές απόψεις, παίρνοντας αφορμή από το κείμενο. Η έκταση της ανάπτυξης αυτής καθορίζεται κατά προσέγγιση, χωρίς να υπερβαίνει τις 600 λέξεις.

Το πρώτο και δεύτερο θέμα βαθμολογούνται με 25 μονάδες, οι οποίες κατανέμονται αντίστοιχα στις επιμέρους ερωτήσεις, ενώ η τρίτη άσκηση βαθμολογείται με 50 μονάδες. Κατά τη βαθμολόγηση όλων των θεμάτων λαμβάνεται υπόψη η ορθογραφία, η δομή του κειμένου, ο λεξιλογικός πλούτος, η ακρίβεια και η ορθότητα της διατύπωσης καθώς και το περιεχόμενο.
Πηγή: www.esos.gr

Δομή θεμάτων τελικών εξετάσεων στηνΑρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία στην Α΄ και Β΄ τάξη Ενιαίου Λυκείου ως μαθήμα Γενικής Παιδείας

Ι. Για την εξέταση της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας στην Α΄ και Β΄ τάξη Ενιαίου Λυκείου ως μαθήματος Γενικής Παιδείας ισχύουν τα εξής:

Δίνεται στους μαθητές απόσπασμα διδαγμένου «κειμένου 12 – 20 στίχων» με νοηματική συνοχή και ζητείται:

α) να μεταφράσουν ένα τμήμα του 8-10 στίχων στη νέα ελληνική και

β) να απαντήσουν σε:

Δύο (2) ερωτήσεις ερμηνευτικές, που μπορεί να αναφέρονται σε ιδέες / αξίες / προβλήματα, στη στάση / ήθος / χαρακτήρα των προσώπων, στο ιστορικό / κοινωνικό / πολιτιστικό πλαίσιο της εποχής του έργου, στη δομή / σύνθεση του κειμένου, σε υφολογικά / αισθητικά θέματα, με βάση ολόκληρο το απόσπασμα.

Μία (1) ερώτηση ερμηνευτική που αναφέρεται σε τμήμα τού από μετάφραση διδασκόμενου κειμένου, σε συσχετισμό με το παραπάνω εξεταζόμενο πρωτότυπο απόσπασμα. Σ’ αυτή την περίπτωση δίνεται στους μαθητές σε φωτοτυπία το συγκεκριμένο μεταφρασμένο τμήμα.

Μία (1) ερώτηση που αναφέρεται στο γραμματειακό είδος, στο οποίο ανήκει το κείμενο, στο συγγραφέα ή το έργο του.

Μία (1) ερώτηση λεξιλογική -σημασιολογική (σύνδεση λέξεων αρχαίας και νέας, διατήρηση ή αλλαγή της σημασίας τους, οικογένειες ομόρριζων λέξεων, απλών ή σύνθετων, συνώνυμα, αντώνυμα).

Μία (1) ερώτηση γραμματικής και

Μία (1) ερώτηση συντακτικού.
Οι ερωτήσεις υπό στοιχεία iv, v, vi μπορεί να αναλύονται σε δύο υποερωτήματα, ανάλογα με το είδος των ερωτήσεων που χρησιμοποιούνται.

Η βαθμολογία κατανέμεται ως εξής:

α) Η μετάφραση του κειμένου βαθμολογείται με 30 μονάδες της εκατοντάβαθμης κλίμακας.

β) Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με 10 μονάδες της εκατοντάβαθμης κλίμακας.

γ) Στις περιπτώσεις κειμένων για τα οποία δεν προβλέπεται από το Πρόγραμμα Σπουδών διδασκαλία από μετάφραση, δε δίνεται στους μαθητές η υπό στοιχείο ii ερμηνευτική ερώτηση και τότε οι δύο πρώτες υπό στοιχείο i ερμηνευτικές ερωτήσεις βαθμολογούνται η καθεμία με δέκα πέντε (15) μονάδες της εκατοντάβαθμης κλίμακας.

ΙΙ. Για την εξέταση της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας στη Γ’ τάξη Ενιαίου Λυκείου ως μαθήματος Γενικής Παιδείας ισχύουν τα εξής:

1. Δίνεται στους μαθητές απόσπασμα πρωτότυπου διδαγμένου κειμένου 15 – 20 στίχων με νοηματική συνοχή και απόσπασμα μεταφρασμένου κειμένου με νοηματική συνοχή έως και 15 στίχων και ζητείται:

α) να μεταφράσουν στη νεοελληνική γλώσσα ένα τμήμα 8-10 στίχων από το δοθέν πρωτότυπο κείμενο και

β) να απαντήσουν σε:

i. Τρεις (3) ερωτήσεις ερμηνευτικές, από τις οποίες οι δύο (2) αφορούν το πρωτότυπο κείμενο και η μία (1) το μεταφρασμένο κείμενο. Οι ερωτήσεις μπορεί να αναφέρονται σε ιδέες / αξίες / προβλήματα, στη στάση / ήθος / χαρακτήρα των προσώπων, στο ιστορικό / κοινωνικό / πολιτιστικό πλαίσιο της εποχής του έργου, στη δομή / σύνθεση του κειμένου, σε υφολογικά / αισθητικά θέματα, με βάση ολόκληρο το απόσπασμα.

ii) Μία (1) ερώτηση που αναφέρεται στο γραμματειακό είδος, στο οποίο ανήκει το κείμενο, στο συγγραφέα ή το έργο του.

iii) Δύο (2) ερωτήσεις λεξιλογικές- σημασιολογικές (σύνδεση λέξεων αρχαίας και νέας, διατήρηση ή αλλαγή της σημασίας τους, οικογένειες ομόρριζων λέξεων απλών ή σύνθετων, συνώνυμα, αντώνυμα).

2. Η βαθμολογία κατανέμεται ως εξής:

α) Η μετάφραση του κειμένου βαθμολογείται με 40 μονάδες της εκατοντάβαθμης κλίμακας.

β) Το σύνολο των ερωτήσεων βαθμολογείται με 60 μονάδες της εκατοντάβαθμης κλίμακας, ήτοι 10 μονάδες για καθεμία από τις έξι (6) ερωτήσεις.
Πηγή: http://www.esos.gr/
Σάββατο 15 Μαΐου 2010

Yποστηρικτικό υλικό για τα Αρχαία Β' Θεωρητικής

Λυσία Υπέρ Μαντιθέου Κείμενο και μετάφραση
Δημοσθένης Υπέρ της ροδίων ελευθερίας Κείμενο και μετάφραση
Ισοκράτους, Περί ειρήνης Κείμενο και μετάφραση
Μετάφραση και σημειώσεις των κειμένων από τον συνάδελφο Σ. Τσαγκαρη

Βιβλίο καθηγητή
part1
part2
part3
part4
part5

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΜΟΡΦΩΣΗΣ (με την πέννα του Οδυσσέα Ελύτη)

...από μικρό παιδί αγαπούσα τη λογοτεχνία και ανακατευόμουνα με τα βιβλία. Κάποτε, μια παράξενη διαίσθηση με έκανε να σκέπτομαι ότι ένα άλλο στρώμα, βαθύτερο, κάτω από το στρώμα των φαινομένων, αποτελούσε την αληθινή ζωή. Και ότι η περιγραφική, η λογική τάξη του λόγου, όπως τη συναντούσα στα μυθιστορήματα που διάβαζα τότε, δεν κατόρθωνε πάντοτε να την αποδώσει. Αλλά ότι υπήρχε μια εντελώς διαφορετική χρήση της γλώσσας, που την έλεγαν λυρική και ότι αυτή είχε τη δύναμη να πλησιάζει και ν' αποκαλύπτει την πραγματικότητα στη βαθύτερη ουσία της, ήταν ένα πράμα που μήτε καν το υποψιαζόμουνα. Χρειάστηκε να περάσει καιρός. Είχα τελειώσει πια το γυμνάσιο, όταν, μια μέρα, ένα τυχαίο γεγονός με έφερε σε επαφή με μερικά από τα καλύτερα έργα συγχρόνων ευρωπαίων ποιητών. Είπα, ένα τυχαίο γεγονός. Αλλά η τύχη, όπως κατάλαβα αργότερα, για έναν ποιητή τουλάχιστον, δεν είναι η απλή σύμπτωση, αλλά το φανέρωμα μιας δύναμης που ο αόρατος μηχανισμός της μας διαφεύγει.
[....] Ως τη στιγμή που έπιασα την πέννα, η προσωπική εμπειρία μου ήταν εντοπισμένη σ' έναν πολύ συγκεκριμένο φυσικό χώρο, που ήταν ο χώρος του Αιγαίου. Ολόκληρη η κατασκευή μου άλλωστε, και η αγωγή μου μπορώ να πω, ήταν νησιωτική - γι' αυτό δεν υπήρχε αμφιβολία. Είχα γεννηθεί στην Κρήτη. Μέσα μου έκλεινα, σαν σε σπόρο, τη μνήμη μιας ατέλειωτης σειράς προγόνων από τη Λέσβο. Και είχα περάσει όλα τα μυθικά καλοκαίρια των παιδικών μου χρόνων σ' ένα μικρό νησί του Αργολικού, απ' αυτά που είχανε παίξει τόσο μεγάλο ρόλο στην Επανάσταση. Μέσα σ' αυτό το θαλασσινό σχολείο, ένα παιδί με μοναχικές τάσεις, ήτανε φυσικό ν' αποκτήσει μιαν εντελώς ιδιότυπη ευαισθησία. Η φαντασία μου αποθησαύριζε εικόνες που αργότερα, όσο μεγάλωνα, έμελλαν να πάρουν μέσα μου προεκτάσεις άλλες, αισθητικές, ψυχικές και ηθικές ακόμη. Ακρογιάλια έρημα μέσα στο εκτυφλωτικό φως του μεσημεριού' μουράγια με παλιά σκουριασμένα κανόνια' όρμοι παρθένοι κι ανέγγιχτοι, γεμάτοι από τη μυστική ζωή των ψαριών' κήποι κλειστοί και κρεμασμένοι πάνω από τον παφλασμό των κυμάτων' νύχτες που μυρίζανε δεντρολίβανο και ξεχειλίζανε από μυριάδες τριζόνια... Κι αυτά όλα, κατοικημένα από απίθανα πλάσματα, από μυθικές μορφές γυναικών με μακριά μαλλιά και διάφανα σώματα, που κρατούσαν κι έφερναν στα χέρια τους μιαν άλλου είδους αγνότητα. Αυτή ίσως που αντιστοιχούσε στο τοπίο και έλειπε από τη ζωή γύρω μου. Μιαν αγνότητα από ολοκληρωμένες αισθήσεις, που καθαγίαζε ό,τι είχαμε συνηθίσει να ονομάζουμε ταπεινό ή χυδαίο, και που δεν ξεχώριζε το ιδανικό από την ύλη.
Από κει άρχισε να κεντρίζει το ενδιαφέρον μου ο μυστικός μηχανισμός των μεταμορφώσεων που έκλεινε σε λανθάνουσα κατάσταση η πραγματικότητα, και που μόνον η φαντασία μπορούσε ν' αποκαλύψει.
[Το αυτοβιογραφικό κείμενο είναι από το περιοδικό η λέξη - τ.164/165, Αύγ. 2001]
Πηγή: http://dimichri65.blogspot.com
Παρασκευή 14 Μαΐου 2010

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΦΕΤΙΝΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Λέγεται ότι παλιά οι γονείς έστελναν τα παιδιά στο σχολείο, «για να γίνουν άνθρωποι», αργότερα, «για να μάθουν γράμματα», και σήμερα πια, «για να πάρουν ένα χαρτί». Ακούγεται θλιβερός αυτός ο ξεπεσμός του ρόλου και της υπόληψης του Σχολείου, ίσως όμως γίνει εφιαλτικός στον αιώνα μας, αν δε λειτουργήσουν εγκαίρως τα αντανακλαστικά των κοινωνιών και οι πολιτιστικοί – αν όχι οι ανθρωπιστικοί - μηχανισμοί των κρατών.
Τις τελευταίες δεκαετίες κυριάρχησε στον οικονομικά προηγμένο κόσμο το μοντέλο της «Κατάρτισης». Μας ενδιαφέρει να καταρτίζουμε μαθητές ή ανέργους ή εργαζόμενους στις νέες τεχνολογίες, ώστε να απολαμβάνουν πλέον την «προνομιακή» ιδιότητα των «απασχολήσιμων», όπως επινοήσαμε στην Ελλάδα να αποκαλούμε τους μελλοντικούς αλλά και τους …πρώην εργαζομένους, που βρέθηκαν ξαφνικά στο δρόμο....
Έτσι, η αγωγή του ανθρώπου συρρικνώθηκε στο εύρος των γνώσεών του και από εκεί εξανεμίστηκε στους κύκλους εξειδικευμένων μαθημάτων που τον έχουμε «περάσει»… Με άλλα λόγια, η προσωπικότητα τείνει να καταντήσει ένα ζωντανό «μόνιτορ» των πληροφοριών με τις οποίες έχουμε τροφοδοτήσει τον «σκληρό δίσκο» της. Αυτή η εξέλιξη κυοφορεί τη μετατροπή του σχολείου σε ...συνεργείο, όπου θα φορτίζουμε τις μπαταρίες των μαθητών και θα ελέγχουμε τη λειτουργία των βαλβίδων τους. Η εκπαιδευτική διαδικασία διολισθαίνει, στις κοινωνίες του υπαρκτού αρριβισμού, δηλαδή του εξουθενωτικού ανταγωνισμού και του ακόρεστου καταναλωτισμού, στη λογική που φοβόταν εδώ και πολλές δεκαετίες ο Αμερικανός παιδαγωγός Τζον Ντιούι «να διδάσκουμε για θέματα και όχι για μαθητές».
Συνεπής προς αυτό το μοντέλο εκπαίδευσης και σπουδαστή είναι η ιδεολογία των υπολογιστών, που διαπνέει αυτόν τον καιρό τις πολιτικές, οικονομικές και, μοιραία, εκπαιδευτικές ηγεσίες. Το όραμά τους για το Σχολείο του 21ου αιώνα έχει ενσωματωμένο «μόντεμ», οθόνη, πληκτρολόγιο και …ποντίκι. Εξαγγέλλουν τη «νέα εποχή» στην Παιδεία, υποσχόμενοι να έχει ο κάθε μαθητής τον υπολογιστή του! Έτσι, ο «πεπαιδευμένος» του μέλλοντος δεν θα έχει ανάγκη από ιστορική μνήμη, αν η συσκευή του διαθέτει αρκετά «μεγαμπάιτ», ούτε από γνώση ορθογραφίας, αφού έχει περαστεί πρόγραμμα ορθογραφίας στο ν σκληρό δίσκο, ούτε από αισθητική καλλιέργεια, εφόσον η κάρτα ήχου και τα γραφικά του συγκεκριμένου μοντέλου είναι τα τελευταία της αγοράς,, ούτε καν από δάσκαλο, αν βρίσκεται δικτυωμένος με την τράπεζα πληροφοριών.
Βέβαια, συμφωνώντας με τον Μαχάτμα Γκάντι, «αυτό που δεν πρέπει να εγκρίνουμε είναι ο υπέρτατος θαυμασμός για τα μηχανήματα και όχι τα ίδια τα μηχανήματα». Η σύγχρονη εκπαιδευτική τεχνολογία έχει ανοίξει, αναμφισβήτητα, νέα παράθυρα γνώσης και ενδιαφερόντων για μαθητές και εκπαιδευτικούς. Οι αναρίθμητες εφαρμογές και δυνατότητές της ερεθίζουν τη φιλομάθεια ανήσυχων μυαλών που είχαν… τσακωθεί με το βιβλίο ή τον μαυροπίνακα, προσφέρουν αυτοεκτίμηση σε μαθητές που αδυνατούσαν με τα συμβατικά μέσα να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, φωτίζουν πρωτόγνωρα μονοπάτια στους δασκάλους για διαφορετική και δαψιλέστερη προσέγγιση του διδακτέου αντικειμένου τους.
Γιάννης Β. Κωβαίος, περ. ΕΥΘΥΝΗ, τεύχ. 348, σ. 607, διασκευή
Πηγή: http://dimichri65.blogspot.com

ΜΕΛΕΤΕΣ-ΑΡΘΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΒΑΦΗ

ΜΕΛΕΤΕΣ-ΑΡΘΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΒΑΦΗ

Θέματα πανελλαδικών εξετάσεων 2010 - Νεοελληνική Γλώσσα 14-5-2010

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ

ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β΄)

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2010

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)



ΚΕΙΜΕΝΟ

Με τον όρο αυτομόρφωση περιγράφουμε μία σύνθετη εκπαιδευτική διαδικασία της οποίας θεμελιώδης κινητήρια δύναμη είναι ο ίδιος ο άνθρωπος, ο οποίος, έχοντας επίγνωση των αναγκών και των επιθυμιών του, καλείται να συμβάλει αποφασιστικά στην πορεία της εκπαιδευτικής και επαγγελματικής του κατάρτισης. Σε αυτή την ατομική, και πολλές φορές εξαιρετικά δύσκολη, πορεία κατάκτησης νέων γνώσεων, δεν ενεργεί μόνος του, όπως θα μπορούσαμε να υποθέσουμε με βάση το πρώτο συνθετικό της λέξης αυτο-μόρφωση. Ο άνθρωπος δεν δραστηριοποιείται μέσα σε ένα κοινωνικό κενό, αλλά μέσα σε ένα κοινωνικό περιβάλλον. Βρίσκεται δηλαδή σε συνεχή επικοινωνία με τους άλλους, σε επαφή και ανταλλαγή με τους επίσημους ή ανεπίσημους εκπαιδευτικούς θεσμούς, με ποικίλους οργανισμούς και κέντρα κατάρτισης, ακόμη και όταν οι νέες τεχνολογίες του επιτρέπουν να μαθαίνει και να εργάζεται σε φυσική απόσταση από τους άλλους.

Με αυτή την έννοια, οι διαδικασίες και οι πρακτικές αυτομόρφωσης στη σημερινή εποχή δεν σημαίνουν την απουσία των άλλων, θεσμών και ατόμων, ούτε την κοινωνική απομόνωση του καθενός ατόμου, αλλά την ενεργητική στάση του, αφού το ίδιο αποφασίζει, άλλοτε αυτοβούλως και άλλοτε κάτω από την πίεση συγκεκριμένων αναγκών, να εκπαιδευθεί. Η ενεργητική στάση συνίσταται στο ότι ο άνθρωπος καλείται να διαμορφώσει μαζί με τους άλλους συμμετέχοντες (οργανισμούς, εκπαιδευτές, εκπαιδευόμενους) το περιεχόμενο, τη διαδικασία και τους τρόπους της εκπαίδευσής του.
Όμως οι πρωταρχικοί παράγοντες που καθιστούν την αυτομόρφωση αναγκαία για τα άτομα των σύγχρονων κοινωνιών είναι οι νέες επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις και οι συνεπακόλουθες μεταμορφώσεις της αγοράς εργασίας. Μία από τις συνέπειες αυτών των αλλαγών είναι ότι πολλά επαγγέλματα χάνουν γρήγορα την αξία και τη χρησιμότητά τους, ενώ οι γνώσεις και οι δεξιότητες που τα άτομα κατέκτησαν στα πρώτα στάδια της ζωής τους καθίστανται ανεπαρκείς για το παρόν και το μέλλον. Η συνολική τεχνολογική αναδιάρθρωση της εργασιακής δραστηριότητας στερεί όλο και περισσότερο στα άτομα τη δυνατότητα να διατηρούν μία και μοναδική επαγγελματική ταυτότητα σε όλη τη διάρκεια της ενεργού ζωής τους. Κατά συνέπεια, ανεξάρτητα από τις ψυχοκοινωνικές συνέπειες αυτής της κατάστασης για τα άτομα, οι νέοι άνθρωποι των τεχνολογικών κοινωνιών καλούνται να αλλάξουν δύο ή τρία επαγγέλματα στην επαγγελματική πορεία τους. Το γεγονός αυτό επιβάλλει στα άτομα να κατακτούν διαρκώς γνώσεις, να ανανεώνουν τις δεξιότητές τους, να αποκτούν γρήγορα νέες ειδικεύσεις, δηλαδή, να εκπαιδεύονται συνεχώς.......


Η εκπαίδευση δεν νοείται πια ως η απλή, κανονιστική μετάδοση γνώσεων από τις μεγαλύτερες γενιές στις νεότερες, όπως την όριζε ο E. Durkheim κατά τον 19ο αιώνα. Και τούτο επειδή, τόσο το περιεχόμενο της εκάστοτε εκπαιδευτικής πράξης όσο και ο χρόνος που αφιερώνεται σε αυτήν, αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης ανάμεσα στις διαφορετικές γενιές, τα δύο φύλα και τις διαφορετικές κουλτούρες των ανθρώπων, γεγονός που παρατηρείται σε όλες τις σύγχρονες πρακτικές της καθημερινής ζωής. Η εκπαιδευτική πράξη καθίσταται επομένως μια διαδικασία που δεν περιορίζεται στο χώρο (το σχολείο) και το χρόνο (περίοδος της νεότητας), αλλά επεκτείνεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής και πέραν των σχολικών τειχών.

Αλεξάνδρα Κορωναίου, Εκπαιδεύοντας Εκτός Σχολείου, 2002 (Διασκευή)

Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις).

Μονάδες 25

Β1. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 80 έως 100 λέξεων το περιεχόμενο του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου: ... οι νέοι άνθρωποι των τεχνολογικών κοινωνιών καλούνται να αλλάξουν δύο ή τρία επαγγέλματα στην επαγγελματική πορεία τους ...

Μονάδες 12

Β2. α) Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η τελευταία παράγραφος του κειμένου; (Η εκπαίδευση δεν νοείται ... των σχολικών τειχών) (μονάδες 4)

β) Να εντοπίσετε τα δομικά μέρη της ίδιας παραγράφου του κειμένου (μονάδες 3)

Μονάδες 7

Β3. α) Να γράψετε ένα α ν τ ώ ν υ μ ο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

ατομική, επιτρέπουν, ανεπαρκείς, διαφορετικές, επεκτείνεται. (μονάδες 5)

β) Να γράψετε ένα σ υ ν ώ ν υ μ ο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

συνεχή, χρησιμότητα, συνέπειες, δεξιότητες, καθίσταται. (μονάδες 5)

Μονάδες 10

Β4. Να επισημάνετε τρία χαρακτηριστικά γνωρίσματα επιστημονικού λόγου στο κείμενο που σας δίνεται.

Μονάδες 6

Γ1. Σε άρθρο που θα δημοσιευθεί στην εφημερίδα του σχολείου σας να αναφερθείτε στη σημασία της αυτομόρφωσης και να προτείνετε τρόπους πραγμάτωσής της σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. (500-600 λέξεις).

Μονάδες 40
Πέμπτη 13 Μαΐου 2010

Ξενοφώντος, Ελλ. 2. 2. 20-23

Ξενοφών Ελλ. 2.2.20-23 20-23
Μετάφραση

Οι Λακεδαιμόνιοι όμως, είπαν ότι δεν θα υποδουλώσουν Ελληνική πόλη, που είχε προσφέρει μεγάλο καλό (που είχε πολεμήσει με μεγάλη ανδρεία) κατά τους Περσικούς πολέμους στην Ελλάδα, αλλά έκαναν ειρήνη, με τον όρο, και αφού γκρεμίσουν τα μακρά τείχη και τον Πειραιά , και αφού παραδώσουν τα πλοία εκτός από δώδεκα, και αφού φέρουν πίσω τους εξόριστους (δηλ. τους πολιτικούς εξόριστους),να θεωρούν τον ίδιο εχθρό και φίλο και να ακολουθούν τους Λακεδαιμόνιους, οπουδήποτε είναι ηγεμόνες (εξουσιάζουν), και στη γη και στη θάλασσα. Κι ο Θηραμένης και οι πρέσβεις που ήταν μαζί του, μετέφεραν αυτά στην Αθήνα. Ενώ λοιπόν έμπαιναν στην πόλη, πολύς κόσμος τους περικύκλωνε, επειδή φοβούνταν μήπως είχαν επιστρέψει άπρακτοι. Γιατί δεν χωρούσε άλλη αναβολή, εξαιτίας του πλήθους όσων χάνονταν από την πείνα. Έτσι, την επόμενη μέρα οι πρέσβεις ανακοίνωναν με ποιους όρους οι Λακεδαιμόνιοι θα έκαναν την ειρήνη. Και ο Θηραμένης αγόρευε εξ ονόματός τους (δηλ. των Λακεδαιμόνιων),λέγοντας ότι τάχα πρέπει να πεισθούν από τους Λακεδαιμόνιους και να γκρεμίσουν τα τείχη. Παρόλο όμως που κάποιοι έφερναν αντίρρηση σ’ αυτόν και πολύ περισσότεροι (τους) επιδοκίμαζαν, αποφασίστηκε να δεχτούν την ειρήνη. Ύστερα από αυτά, και ο Λύσανδρος κατέπλεε στον Πειραιά και οι εξόριστοι επέστρεφαν στην πατρίδα και τα τείχη γκρέμιζαν, ενώ αυλητρίδες έπαιζαν τον αυλό με μεγάλη προθυμία, επειδή νόμιζαν ότι εκείνη ήταν η πρώτη μέρα της ελευθερίας στην Ελλάδα.

Έκθεση Α' Γυμνασιου (Σχεδιαγράμματα θεμάτων ενότητες 6-10)

ΕΝΟΤΗΤΑ 6

• ΜΟΥΣΕΙΑ - ΜΝΗΜΕΙΑ


Κατηγορίες: πολιτιστικά, λαογραφικά, πολεμικά, ιστορικά.

Σημασία:
• παρουσιάζουν την ιστορία και την παράδοση της χώρας μας.
• παρουσιάζουν τη νοοτροπία και τη ζωή των προγόνων μας.
• καταλαβαίνουμε καλύτερα το παρόν, καθώς διδασκόμαστε από το παρελθόν.
• προσφέρουν αφορμή για έμπνευση και καλλιτεχνική δημιουργία.
• αποτελούν ένα διαφορετικό τρόπο για να προσεγγίσουμε τη γνώση.
• προσαρμόζονται συχνά αρμονικά στο φυσικό περιβάλλον.
• αποτελούν μια αλλαγή της καθημερινής σχολικής ρουτίνας.
• μας ευαισθητοποιούν.
• μας εξάπτουν την περιέργεια.

Αιτίες καταστροφής των μνημείων:
• φυσικά αίτια (σεισμοί, ρύπανση περιβάλλοντος).
• πόλεμοι και καταστροφές.
• αδιαφορία κράτους (εγκατάλειψη και έλλειψη συντήρησης).
• αδιαφορία πολιτών και κοινωνίας.

Προτάσεις:
• ουσιαστική παιδεία του ατόμου για τη σημασία των μνημείων.
• διάλογος γονέων με τα παιδιά και επαφή με την ιστορία και τα μνημεία του τόπου μας.
• σχολείο: επαφή του μαθητή με τα μνημεία (εκπαιδευτικές εκδρομές, συζητήσεις, δραστηριότητες).
• ΜΜΕ: ενημέρωση πολιτών και προβολή της ιστορίας του τόπου μας.
• Πολιτεία: προστασία και αξιοποίηση μουσείων, ενημέρωση του πολίτη.

• ΒΙΒΛΙΟ


Σημασία:
• γνώση και καλλιέργεια πνεύματος.
• καλλιέργεια φαντασίας.
• δημιουργία προβληματισμού και περιέργειας.
• βελτίωση λεξιλογίου.
• επαφή με τον κόσμο και τους γύρω μας.
• καλλιέργεια ηθικών αξιών (αγάπη, φιλία, εντιμότητα).
• ψυχαγωγία.

Γιατί σήμερα το άτομο έχει απομακρυνθεί από το βιβλίο;
• πολλές υποχρεώσεις.
• έλλειψη ελεύθερου χρόνου.
• διαδίκτυο και άλλες μορφές ψυχαγωγίας
• απουσία ενημέρωσης από την οικογένεια και το σχολείο.
• προβολή καταναλωτισμού.
• έλλειψη δανειστικών βιβλιοθηκών (κυρίως στην επαρχία).
• ΜΜΕ: δεν προβάλλουν τα βιβλία ως μέσο ψυχαγωγίας.
• σημερινός στόχος του ατόμου: η απόκτηση υλικών αγαθών.


• ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ


Εθελοντής: ο πολίτης εκείνος που προσφέρει ανιδιοτελώς τον ελεύθερο χρόνο του ή τη γνώση του για χρήσιμες δράσεις προς όφελος άλλων, χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα.

Ο εθελοντής:
• βλέπει τα άτομα ισότιμα.
• δε θεωρεί ότι ο ίδιος είναι ανώτερος, ότι ξέρει περισσότερα, ότι είναι "καλύτερος".

Τα προσόντα του εθελοντή
• Να είναι οργανωμένος και εκπαιδευμένος.
• Να έχει εξειδικευτεί στον τομέα του για να μπορεί να προσφέρει τα μέγιστα τη στιγμή που θα του ζητηθεί.
• Να μπορεί ύστερα από την κατάλληλη εκπαίδευση να αναλάβει πρωτοβουλίες όπου και όταν χρειαστεί.
• Να είναι πρόθυμος να οργανωθεί και να συντονιστεί με τις υπόλοιπες ομάδες εθελοντών ή με άλλες κρατικές υπηρεσίες ή οργανωμένες ομάδες που έχουν αναπτύξει ένα εσωτερικό δεσμό και μπορούν να λειτουργούν πιο εύκολα μεταξύ τους.

Θετικές συνέπειες του εθελοντισμού:
• Δυναμώνουν οι κοινωνικοί δεσμοί μεταξύ των πολιτών.
• Δημιουργείται ισχυρή συνείδηση με στόχο τον άνθρωπο και τα προβλήματά του.
• αυξάνεται η ευαισθησία για την αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων,
• αποκτώνται νέα ενδιαφέροντα κι εμπειρίες ζωής
• σε κοινό επίπεδο δημιουργούνται οι προϋποθέσεις στόχων κι ευνοείται η εθνική ενότητα
• βελτιώνεται ο διεθνής ρόλος κι η γενικότερη φυσιογνωμία ενός λαού.


ΕΝΟΤΗΤΑ 7

• ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ


Θετικά:
• Ενημερώνει.
• Ψυχαγωγεί.
• Προβάλλει προϊόντα με στόχο την πώλησή τους.
• Μας φέρνει σε επαφή με άλλα άτομα και άλλους πολιτισμούς.
• Μαθαίνουμε τα έθιμα και τη νοοτροπία των άλλων.
• Καλλιεργούμε την κριτική μας σκέψη, καθώς ακούμε πολλές και διαφορετικές απόψεις.

Αρνητικά:
• Διαφήμιση: «πλύση» εγκεφάλου δημιουργεί πλαστές ανάγκες.
• Προβάλλει σκηνές βίας και εγκληματικότητας.
• Αποκρύπτει την αλήθεια και πολλές φορές οι πολίτες παραπλανούνται.
• Προβάλλει εκπομπές «χαμηλής» ποιότητας με αποτέλεσμα:
- τα άτομα να χρησιμοποιούν φτωχό λεξιλόγιο
- να αλλοιώνεται η γλώσσα μας
• Συχνά η παραπληροφόρηση κάνει τα άτομα να ασχολούνται με ασήμαντα θέματα και να μην ενδιαφέρονται για σημαντικά προβλήματα της κοινωνίας.
• Μαθητές:
- οι πολλές ώρες μπροστά στην τηλεόραση τους απομονώνουν από τους γύρω τους
- οι επιδόσεις τους στο σχολείο ελαττώνονται
- δεν ασκούν την κριτική τους σκέψη

Προτάσεις:
• Άτομο:
- να αποκτήσει παιδεία.


- να ασκεί το διάλογο και να ενημερώνεται.
- να αναπτύσσει την κριτική του σκέψη.
Έτσι θα κρίνει σωστά και δε θα δέχεται χωρίς σκέψη όσα πληροφορείται και όσα ακούει.

• Οικογένεια και Σχολείο:
- να αναπτύσσουν την κριτική σκέψη του παιδιού μέσα από:
- το διάλογο
- τη συζήτηση
- την ενημέρωση
- να συμβουλεύουν το παιδί να ενημερώνεται και να συζητά τα προβλήματα και τις απορίες του.
- η οικογένεια και το σχολείο να αποτελούν σωστά πρότυπα για τα παιδιά.

• Πολιτεία:
- λήψη μέτρων κατά των διαφημίσεων που δε σέβονται τα δικαιώματα των παιδιών και των ενηλίκων ατόμων.
- ενημέρωση των γονέων σχετικά με το πώς θα αντιμετωπίσουν τα αρνητικά αποτελέσματα από την πολύωρη παρακολούθηση των παιδιών τους μπροστά στην τηλεόραση.
- να κινητοποιήσει τους πολίτες μέσα από τη συζήτηση και το διάλογο.


• ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
Θετικά:
• απόκτηση γνώσεων (πληθώρα πηγών).
• πολλές δυνατότητες επικοινωνίας.
• δυνατότητα για επικοινωνία λαών.
• διάλογος, γνωριμίες.
• ψυχαγωγία.
• καταργεί τις αποστάσεις.
• ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (Ταχύτατη και ασφαλέστατη μετάδοση των μηνυμάτων).

Αρνητικά:
• Αδυναμία ελέγχου όσων δημοσιεύονται στο διαδίκτυο
• παραποιούνται οι πληροφορίες.
• κυριαρχεί η αγγλική γλώσσα στα δίκτυα.
• Υπερπληροφόρηση.
• παραβιάζονται προσωπικά δεδομένα

Τα άτομα:
• πολύωρη και άσκοπη περιπλάνηση στο Διαδίκτυο.
• απομακρύνονται από το βιβλίο.
• μοναξιά, εσωστρέφεια.
• παθητικότητα, αδράνεια.
• αδιαφορία για αξίες και πνευματικά αγαθά.
• σωματικές βλάβες = πόνος στον αυχένα, κόπωση στους τένοντες των χεριών από την πληκτρολόγηση και το πάτημα του «ποντικιού».

Προτάσεις:

Άτομο
• να ελέγχει και να αξιολογεί τα μηνύματα που δέχεται.
• να τηρεί το μέτρο.
• να επιδιώκει να μορφώνεται και να αναπτύσσει τα ταλέντα του.
• να επιστρέψει στην ανάγνωση βιβλίων.

Οικογένεια
• διάλογος.
• συζήτηση προβλημάτων.
• έλεγχος από τους γονείς σχετικά με το χρόνο που αφιερώνει το παιδί στο διαδίκτυο.

Εκπαίδευση
• ουσιαστική παιδεία.
• διάλογος και ανάπτυξη κριτικής σκέψης των μαθητών.
• να εισάγει τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές στην εκπαιδευτική διαδικασία.
• ενημέρωση των γονέων.



• ΡΙΑΛΙΤΥ ΣΟΟΥ

Εκπομπές με χαμηλό κόστος παραγωγής που προβάλλουν στοιχεία από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων και πολλές φορές εμφανίζουν ιδιαίτερες και προσωπικές τους στιγμές.

Αρνητικά:
• στόχος τους είναι η αύξηση της τηλεθέασης.
• χρησιμοποιούν κάθε μέσο για να πετύχουν «μεγάλα νούμερα».
• δραματοποιούν τις καταστάσεις.
• παρουσιάζουν προσωπικές στιγμές των ατόμων.
• δημιουργούν εντάσεις μεταξύ των παιχτών για να αυξήσουν την τηλεθέαση.

Συνέπειες:
• παραβιάζεται το προσωπικό απόρρητο των ατόμων.
• το κοινό παραπληροφορείται.
• «χρησιμοποιείται» ο ανθρώπινος πόνος με σκοπό την τηλεθέαση.
• ο κόσμος ασχολείται με ανούσια προβλήματα και αδιαφορεί για τα ουσιαστικά.
• εξευτελίζεται η ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

• ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Θετικά:
• κάνει γνωστό το καταναλωτικό προϊόν στους αγοραστές.
• βελτιώνει την ποιότητα των προϊόντων.
• ο καταναλωτής μπορεί να επιλέξει όποιο προϊόν καλύπτει τις ανάγκες του.
• δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας.
• βοηθά στην εμπορική και βιομηχανική ανάπτυξη.

Αρνητικά:
• δημιουργεί «πλαστές» ανάγκες.
• οδηγεί στον υπερκαταναλωτισμό.
• οδηγεί το άτομο σε σύγχυση και αδιέξοδο.
• προκαλεί «πλύση εγκεφάλου».
• προβάλλει ως τρόπο ζωής την αφθονία υλικών αγαθών.
• απευθύνεται κυρίως στα μικρά παιδιά, καθώς τα δελεάζει με παιχνίδια, ήχους και χρώματα.
• ασκεί έμμεση πίεση στους γονείς να αγοράσουν στα παιδιά τους ό,τι τους ζητούν.

Προτάσεις:
Άτομο
• παιδεία.
• να επιδιώκει να μορφώνεται για να μπορεί ελέγχει ό,τι προβάλλεται.

Οικογένεια
• διάλογος.
• συζήτηση προβλημάτων.
• έλεγχος στα παιδιά σχετικά με τις ώρες που αφιερώνουν μπροστά στην τηλεόραση.

Εκπαίδευση
• ουσιαστική παιδεία.
• διάλογος και ανάπτυξη κριτικής σκέψης των μαθητών.
• ενημέρωση των γονέων.

Πολιτεία:
• να λάβει αυστηρά μέτρα κατά των διαφημίσεων που παραπλανούν τα άτομα.
• να ενημερώνει το κοινό για τις βλαπτικές επιδράσεις της διαφήμισης.
• να δημιουργήσει κίνητρα στους πολίτες, έτσι ώστε να στραφούν στην πνευματική και σωματική τους καλλιέργεια.

ΕΝΟΤΗΤΑ 8

• ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ


Θετικά:
• βοηθά στην αρμονική σωματική ανάπτυξη του ατόμου.
• εξασφαλίζει την υγεία και ένα υγιές σώμα.
• βοηθά το άτομο να καλλιεργήσει την ετοιμότητα, την προσοχή και την αντοχή του.
• καλλιεργεί ισομερώς το σώμα και το πνεύμα.
• βοηθά στην ομαλή ένταξη του ατόμου στην κοινωνία.
• ενισχύει την ομαδικότητα, τη συνεργασία και την αλληλεγγύη.
• ενώνει λαούς και άτομα μεταξύ τους.

Σήμερα:

Αρνητικά:
• οικονομικές σκοπιμότητες.
• έγινε μέσο διαφήμισης και απόκτησης κέρδους.
• οι αθλητές αδιαφορούν για τα ιδανικά του αθλητισμού.
• αποσκοπούν στο χρήμα και στην εύκολη ζωή.
• χρησιμοποιούν απαγορευμένες ουσίες.
• φανατισμός στα γήπεδα.
• περισσότεροι είναι οι οπαδοί παρά οι φίλαθλοι.
• καταστροφές και εκδηλώσεις βίας στους αθλητικούς χώρους.

Προτάσεις:
• παιδεία και καλλιέργεια ευγενούς άμιλλας.
• ενημέρωση πολιτείας για τα αγαθά του αθλητισμού σε όλους τους τομείς.
- αθλητικές εγκαταστάσεις.
- κίνητρα σε παιδιά και νέους να ασχοληθούν με τον αθλητισμό.
• ορθή προβολή του αθλητισμού από τα ΜΜΕ.
• αθλητές:
- σεβασμός απέναντι στο άθλημα.
- να αγωνίζονται με βάση τις προσπάθειες και την προσωπική τους αξία.
- να μην αποσκοπούν στο χρήμα, αλλά στα ευγενή ιδανικά του αθλητισμού, που εξυψώνει τον άνθρωπο και διδάσκει τα αγαθά της ειρήνης και της ισότητας ατόμων και λαών.

ΕΝΟΤΗΤΑ 9

• ΒΙΒΛΙΟ


Σημασία:
• γνώση και καλλιέργεια πνεύματος.
• καλλιέργεια φαντασίας.
• δημιουργία προβληματισμού και περιέργειας.
• βελτίωση λεξιλογίου.
• επαφή με τον κόσμο και τους γύρω μας.
• καλλιέργεια ηθικών αξιών (αγάπη, φιλία, εντιμότητα).
• ψυχαγωγία.

Γιατί σήμερα το άτομο έχει απομακρυνθεί από το βιβλίο;
• πολλές υποχρεώσεις.
• έλλειψη ελεύθερου χρόνου.
• διαδίκτυο και άλλες μορφές ψυχαγωγίας
• απουσία ενημέρωσης από την οικογένεια και το σχολείο.
• προβολή καταναλωτισμού.
• έλλειψη δανειστικών βιβλιοθηκών (κυρίως στην επαρχία).
• ΜΜΕ: δεν προβάλλουν τα βιβλία ως μέσο ψυχαγωγίας.
• σημερινός στόχος του ατόμου: η απόκτηση υλικών αγαθών.

Προτάσεις
• παιδεία ατόμου, για να αναπτύξει το λόγο και τα πνευματικά του ενδιαφέροντα.
• συμβολή οικογένειας και σχολείου, που θα εμπνεύσουν στο παιδί την αγάπη για το βιβλίο.
• κατάλληλη προβολή του βιβλίου από τα ΜΜΕ είτε και με εκθέσεις βιβλίου.
• δημιουργία δανειστικών βιβλιοθηκών (κυρίως στην επαρχία).
• να μειωθεί το κόστος του βιβλίου, έτσι ώστε να είναι προσιτό σε όλους τους αναγνώστες.



ΕΝΟΤΗΤΑ 10

• ΠΟΛΗ – ΧΩΡΙΟ


ΠΟΛΗ:

Πλεονεκτήματα:
• ευκαιρίες για εργασία.
• μεγαλύτερες ευκαιρίες για μόρφωση (εκπαιδευτικά ιδρύματα, σχολές, πνευματικά κέντρα).
• δυνατότητες ποικίλης ψυχαγωγίας (θέατρο, κινηματογράφος).
• δυνατότητα ιατρικής περίθαλψης.

Μειονεκτήματα:
• άγχος και ένταση, από το γρήγορο ρυθμό ζωής.
• βία και εγκληματικότητα.
• έλλειψη πρασίνου.
• καυσαέρια και μόλυνση περιβάλλοντος.
• μεγάλες αποστάσεις.
• ψυχική απομάκρυνση των ατόμων μεταξύ τους.
• λιγοστές κοινωνικές επαφές.

ΧΩΡΙΟ

Πλεονεκτήματα:
• υγιεινό και καθαρό περιβάλλον.
• στενές διαπροσωπικές επαφές.
• διάλογος και κοινωνικότητα των ατόμων.
• διατήρηση ηθών και των εθίμων.
• ηρεμία και ξεκούραση.
• ομαλός τρόπος διαβίωσης.

Μειονεκτήματα:
• λιγότερες ευκαιρίες για εργασία και επαγγελματική αποκατάσταση.
• συνήθως απουσιάζει η παροχή ιατρικής περίθαλψης των κατοίκων.
• λιγοστά σχολεία και βιβλιοθήκες.
Πηγή: http://laventer.blogspot.com/