ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ

* Ρατσισμός (<ράτσα): η αντίληψη εκείνων που πιστεύουν ότι η δική τους φυλή είναι ανώτερη από τις άλλες που η φύση τις έχει καταδικάσει σε κληρονομική κατωτερότητα (πρβ. φυλετικές διακρίσεις) / Kοινωνικός ρατσισμός: για ανάλογη αντίληψη και συμπεριφορά σε βάρος κοινωνικών ομάδων που μειονεκτούν ή διαφέρουν / θεωρία που υποστηρίζει την ανωτερότητα μιας φυλής και αποβλέπει στη διατήρηση της καθαρότητάς της και στην κυριαρχία της επί των άλλων
* Ράτσα (<ιταλ. razza<αραβ. ra’s (=κεφάλι, καταγωγή): γενιά, φυλή/(ιδ.) εκλεκτό γένος/(για προσ.) πανέξυπνος, τετραπέρατος.
* Φυλή (<φύω=γεννώ): το σύνολο των ανθρώπων που συνδέονται μεταξύ τους με κοινά χαρακτηριστικά και κοινή καταγωγή/το έθνος, η εθνότητα / (ανθρωπολ.) μεγάλη και (γεωγραφικά) ενιαία ομάδα ανθρώπων με ορισμένα κοινά ή παρόμοια κληρονομικά χαρακτηριστικά (χρώμα δέρματος, μαλλιά, σχήμα κεφαλιού κτλ.): Λευκή / κίτρινη / μαύρη ~ / έθνος, εθνότητα / (βιολ.) υποδιαίρεση είδους


* Ορισμός: Ως ρατσισμό θα ορίζαμε καταρχήν τη διάκριση καθώς και τη μεροληπτική και άδικη αντιμετώπιση που υφίστανται κάποιες φυλές, κοινωνικές ομάδες ή μεμονωμένα άτομα από άλλους που θεωρούν τους ίδιους «ανώτερους», τόσο σε βιολογικό (φυλετικός ρατσισμός) όσο και σε κοινωνικό, πολιτικό, πολιτιστικό… (κοινωνικός ρατσισμός) επίπεδο. Η παραδοχή αυτή της ανισότητας βασίζεται και σε ακραίες και αντιεπιστημονικές θεωρίες που προσπαθούν να την στηρίξουν σε βιολογικά και κληρονομημένα χαρακτηριστικά. Και μολονότι οι «επιστημονικές» αυτές θεωρίες έχουν ανατραπεί σε μεγάλο βαθμό στην εποχή μας, ως πρακτική κι ως στάση ζωής εμφανίζονται με απειλητικές διαστάσεις στην εποχή μας απειλώντας με εντονότερη αναβίωσή τους.
* Ειδολογικός χωρισμός: φυλετικός: πολιτική ιδεολογία που κατατάσσει τους ανθρώπους σε μια αξιολογική κλίμακα (πνευματική, κοινωνική, πολιτισμική), υποστηρίζοντας την ανωτερότητα μιας φυλής και αποβλέποντας στη διατήρηση της καθαρότητάς της και στην κυριαρχία της επί των άλλων· π.χ. λευκοί-έγχρωμοι, Γερμανοί-Εβραίοι. / κοινωνικός: η μεροληπτική στάση με την οποία αντιμετωπίζουμε ορισμένα πρόσωπα, κοινωνικές ομάδες, φυλές και η οποία οδηγεί μέχρι την απομόνωση, την περιθωριοποίηση, την εκμετάλλευση ή την άσκηση βίας πάνω τους.
* παραδοχή των δεδομένων και ανάδειξη της παγκοσμιότητας του φαινομένου


Αιτίες ρατσισμού

* ελλιπής παιδεία/μόρφωση
* μη αποδοχή της διαφορετικότητας
* πνευματική ένδεια
* πολιτικά συμφέροντα
o αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης
o έλεγχος των μαζών
o «νομιμοποίηση» και στήριξη επεκτατικών βλέψεων (π.χ. γερμανικός φασισμός του Χίτλερ)
o μεταβίβαση ευθυνών κατά την πανάρχαια ιστορία του «αποδιοπομπαίου τράγου»
* οικονομικά συμφέροντα
* περίοδοι οικονομικής κρίσης, μεγάλα ποσοστά ανέργων…
* ιδεολογική, πολιτική και γενικότερη σύγχυση
* έκλυση ηθών
* καταναλωτισμός, ανταγωνιστικά πρότυπα στην κοινωνία, εκτίμηση ανθρώπων βάσει του «έχειν» κι όχι του «είναι»
* άγνοια των συνθηκών ζωής και των πεποιθήσεων και δοξασιών άλλων φυλών
* ξενοφοβία
* επικοινωνίαςαποξένωσηαγνόηση του άλλουρατσισμός
* κρίση Μ.Μ.Ε., ενημέρωσης
* διεθνοποίηση του πολιτισμού (κατάρρευση των τειχών)
* εθνικισμός/σοβινισμός
* ψυχολογικά προβλήματα
o συμπλέγματα κατωτερότητας-ανωτερότητας
o ζήλια, φθόνος
o αυτο-επιβεβαίωση συμπλεγματικών προσωπικοτήτων
* στερεότυπα, «ταμπού», προκαταλήψεις…
* θρησκευτική μισαλλοδοξία
* …

Συνέπειες ρατσισμού

* καταρράκωση ανθρώπινης προσωπικότητας
* καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων
* ισότητας: κοινωνικής, οικονομικής, πολιτικής…
* δικαιοσύνης, ηθικής…
* διαλόγου και συνεργασίας: τροχοπέδη για πρόοδο-ευημερία (κοινωνική και ατομική)
* κοινωνικοί αποκλεισμοί, περιθωριοποιήσεις ατόμων ή ομάδων, δημιουργία γκέτο
* κοινωνικές κρίσησυγκρούσεις
* βία, αναρχία, εγκληματικότητα…διάλυση κοινωνικής συνοχής
* υπονόμευση δημοκρατίας
* μισαλλοδοξία, φανατισμός
* διαιώνιση εθνικισμού
* πόλεμος, ιμπεριαλιστικές τάσεις
* αισθήματα ανασφάλειας, καχυποψίας, φόβου στις διαπροσωπικές σχέσεις
* …

Αφορούν/πλήττουν

Ειδικότερα υφίστανται διακρίσεις σε βάρος ανθρώπων με κριτήρια το χρώμα, την εθνικότητα, την κοινωνική τους θέση, το φύλο ή κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τους διαφοροποιούν απ’ την πλειοψηφία των πολιτών και ενδεχομένως τους εντάσσουν σε περιθωριακές ομάδες (μειονότητες, άτομα που μειονεκτούν σωματικά ή πνευματικά: γυναίκες, αλλοδαποί, ναρκομανείς, χούλιγκαν, αναρχικοί, ασθενείς με AIDS, ομοφυλόφιλοι κ.λπ.).
Τρόποι αντιμετώπισης

* συνειδητοποίηση του προβλήματος, αιτιών
* ανθρωπιστική καλλιέργεια/μόρφωση/παιδεία
* αγωγή από την οικογένεια
* απόκτηση κοινωνικής συνείδησης
* αλλαγή νοοτροπίας: τοποθέτηση του συλλογικού συμφέροντος πάνω από το ατομικό
* κοινωνική δικαιοσύνηισότητα
* κοινωνική πολιτική και κρατική μέριμνα για τα άτομα και τις ομάδες που υφίστανται ρατσιστικές διακρίσεις
* σωστή αντιμετώπιση του θέματος από τα Μ.Μ.Ε.
* ενημέρωση επί του θέματος
* εγρήγορση πνευματικών ανθρώπων
* ενεργοποίηση φορέων, συλλόγων, εκκλησίας…συνεργασία
* κινητοποίηση επιστημόνων: επιστημονική απόδειξη ισότητας
* διάλογος
* επικράτηση διεθνιστικών τάσεων και πρακτικών
* δράση/πρωτοβουλίες διεθνών οργανισμών: Ο.Η.Ε...
* διακρατικές πολιτιστικές, οικονομικές, επιστημονικές… ανταλλαγές
* δημοκρατία: δημοκρατικοί θεσμοί, σωστή/ανεξάρτητη λειτουργία της δικαιοσύνης…
* αυστηροί σχετικοί νόμοι
* στιγματισμός ανάλογων φαινομένων
* …

Στάση νέων

* συνειδητοποίηση του προβλήματος
* ενημέρωση
* σωστή παιδείαμόρφωση
* ολοκλήρωση χαρακτήρα/προσωπικότητας, κριτική ικανότητα
* ίση συμπεριφορά προς όλους
* συμμετοχή σε αντιρατσιστικές εκδηλώσεις οργανώσεις
* πρωτοπορία, παράδειγμα για τους άλλους (ιδίως τους μεγαλύτερους σε ηλικία!)
* βοήθεια στους πληττόμενους απ’ το ρατσισμό
* προκαταλήψεων [§: Αυτό όμως που κυρίως οφείλουν να προσέξουν οι νέοι είναι να μη γίνουν φορείς των σχετικών προκαταλήψεων παλιότερων γενεών. Αντιλήψεις παγιωμένες που περνούν από γενιά σε γενιά με ποικίλους τρόπους και που θεωρούν μια φυλή ανώτερη από άλλη («τον αράπη κι αν τον πλένεις…»), θεωρίες που τονίζουν το χάσμα μεταξύ κοινωνικών τάξεων, οικονομικές διαφοροποιήσεις κι άλλες παρόμοιες διχαστικές απόψεις καλό είναι να μείνουν μια για πάντα στο παρελθόν. Οι νέοι θα μπορούσαν να πιστέψουν στην αξία του Ανθρώπου, να βιώσουν την ισότητα και να κάνουν το ρατσισμό μια απλή δυσάρεστη ανάμνηση του παρελθόντος]
* …
Πηγή: www.vlioras.gr