ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ

Αιτιολογική Μετοχή

Είναι επιρρηματική μετοχή και το περιεχόμενό της αιτιολογεί αυτό που δηλώνεται με το κατηγόρημα της πρότασης. Επιδέχεται ανάλυση σε αιτιολογική πρόταση
Ισοδυναμεί με αιτιολογική πρόταση ή επιρρηματικό προσδιορισμό αιτίου και
δηλώνει:

α. Πραγματική ή αντικειμενική αιτιολογία, χωρίς μόριο ή με τα:
ἅτε (δὴ) επειδή πράγματι
οἵα (δὴ) + μτχ.: γιατί πράγματι
οἷον (δὴ) } αφού πραγματι
β. Υποκειμενική αιτιολογία, χωρίς μόριο ή με τα:
ως + μτχ. { με τον ισχυρισμό ότι.
γ. Υποθετική αιτιολογία, χωρίς μόριο ή με τα:
ὥσπερ + μτχ.: ωσάν, σαν να.

Ανάλυση της αιτιολογικής μετοχής
- Αναλύεται σε αιτιολογική πρόταση: ἐπεί, ἐπειδή, ὅτι, διότι, ὡς + οριστική
και ευκτική του πλάγιου λόγου.
- Χρησιμοποιούμε τον αιτιολογικό ὅτι όταν η αιτιολογική μετοχή εξαρτάται
από ρήμα ψυχικού πάθους και η αιτιολογία είναι πραγματική
π.χ. – χαίρουσι εἰδότες τὴν ἀλήθειαν: (ὅτι ἴσασι...).
- Τον αιτιολογικό σύνδεσμο ὡς χρησιμοποιούμε όταν η μετοχή δηλώνει
υποκειμενική αιτιολογία, οπότε συνοδεύεται και αυτή από το ὡς.
π.χ. – τρόπαιον ἔστησαν ὡς νενικηκότες: (ὡς ἐνενικήκεσαν ἡ ὡς
νενικηκότες

ΞΕΝ ΚΑναβ 6.3.3 ἅτε ἐξαίφνης ἐπιπεσόντες ἀνδράποδά τε πολλὰ ἔλαβον καὶ πρόβατα πολλά περιεβάλοντο || επειδή λοιπόν επετέθηκαν αιφνιδιαστικά, και πολλούς αιχμάλωτους πιάσανε και πολλά πρόβατα περικύλωσαν και τα πήραν μαζί τους.

ΠΛ Απολ 29a [τὸν θάνατον] δεδίασι δ' ὡς εὖ εἰδότες ὅτι μέγιστον τῶν κακῶν ἐστι || τον θάνατο τον φοβούνται διότι τάχα [ή: σαν να, λες και] γνωρίζουν πως είναι το πιο μεγάλο κακό.

ΗΡΟΔ 1.190 οἷα ὁμίλου πολλοῦ ἐργαζομένου ἤνετο τὸ ἔργον || επειδή δούλευαν πολλά χέρια το έργο αποπερατώθηκε.

ΘΟΥΚ 7.13.2 τὰ δὲ πληρώματα διὰ τόδε ἐφθάρη τε ἡμῖν καὶ ἔτι νῦν φθείρεται, τῶν ναυτῶν τῶν μὲν διὰ φρυγανισμὸν καὶ ἁρπαγὴν καὶ ὑδρείαν μακρὰν ὑπὸ τῶν ἱππέων ἀπολλυμένων∙οἱ δὲ θεράποντες αὐτομολοῦσι || τα πληρώματα άρχισαν να φθείρονται και συνεχίζουν να φθείρονται εξαιτίας τούτου, επειδή οι ναύτες που απομακρύνονται από τη βάση για ξύλα, λεηλασία ή νερό έχουν υποστεί όλεθρο από το εχθρικό ιππικό∙ οι βοηθητικοί από την άλλη μεριά αυτομολούν.

ΣΟΦ Αντ 1178 ὡς ὧδ' ἐχόντων [ενν.: τῶν πραγμάτων] τἄλλα βουλεύειν πάρα || επειδή έτσι έχουν τα πράγματα πρέπει να μελετηθούν τα άλλα που θα ακολουθήσουν.

Ενίοτε το κατηγόρημα της πρότασης όπου ανήκει η αιτιολογική μετοχή συνοδεύεται από τα οὕτω (= "έτσι", "υπ' αυτές τις συνθήκες", "γι' αυτόν τον λόγο"), διὰ τοῦτο, ἐκ τούτου (= "έτσι", "υπ' αυτές τις συνθήκες", "γι' αυτό"), που χρησιμοποιούνται ανακλητικά:

ΘΟΥΚ 6.61.4 βουλόμενοι αὐτὸν ἐς κρίσιν ἀγαγόντες ἀποκτεῖναι πέμπουσιν οὕτω τὴν Σαλαμινίαν ναῦν || επειδή ήθελαν να τον περάσουν από δίκη και να τον καταδικάσουν σε θάνατο, γι'αυτό έστειλαν την Σαλαμινία.

ΞΕΝ ΚΑναβ 1.7.3 νομίζων ἀμείνους καὶ κρείττους πολλῶν βαρβάρων ὑμᾶς εἶναι, διὰ τοῦτο προσέλαβον || σας πήρα μαζί μου επειδή έχω τη γνώμη ότι είστε πιο ανδρείοι και ανώτεροι από πολλούς βαρβάρους.

(Οι πηγές είναι παρμένες από τον ιστοτόπο της "Πύλης για την Ελληνική γλώσσα" www.greek-language.gr )