ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ

« […] Η ποίηση του Ελύτη είναι τόσο αληθινή, έχει τόση δική της ύπαρξη, ώστε, πολλές φορές, όταν μας δίνει μια εικόνα και την παραβάλλουμε με μια ανάλογή της από την πραγματικότητα, η τελευταία μας φαίνεται ψεύτικη. Εδώ η ποίηση ούτε αντιγράφει, ούτε μιμείται, ούτε εξωραΐζει τη φύση. Δημιουργεί ένα δικό της κόσμο, όπου όλα είναι όνειρο ή οπτασία, όπου η πραγματικότητα χάνεται κι η ζωή ξεντύνεται τα ρούχα που της φόρεσαν οι άγγελοι για να παρουσιαστεί γυμνή, όπως την έκαναν τα χέρια του δημιουργού της. […] ‘Ω νεότητα / Πληρωμή του ήλιου / Αιμάτινη στιγμή / που αχρηστεύει το θάνατο.’ Όταν ένας ποιητής έχει τέτοιους στίχους, ξεφεύγει εντελώς από τις προσωρινές και συμβατικές σχολές και γίνεται κλασικός, έστω κι αν είναι εικοσιτριών χρόνων.»

Μήτσος Παπανικολάου, Νεοελληνικά Γράμματα, αρ. 72, 16.4.1938


« […] Καιρός να κοιτάξουμε εισαγωγικά ‘Το Άξιον Εστί’ και να επιχειρήσουμε μια πρώτη περιγραφή του. Ένας τρόπος –από τα γνωστά στο άγνωστο– είναι η συσχέτιση με συγγενικά έργα της ποίησής μας (συσχέτιση που θα έπρεπε ίσως να προεκταθεί, άλλη ώρα, και σε ξένα ποιητικά έργα, πράγμα που επιχείρησε ήδη, αναφορικά με τον Σαιντ-Τζων Περς, ο ποιητής Θ. Δ. Φραγκόπουλος): με τους ‘Ελεύθερους Πολιορκισμένους’, με τον ‘Δωδεκάλογο του Γύφτου’ και με τον ‘Πρόλογο στη Ζωή’. Όπως ο Σολωμός, ο Ελύτης θέλησε να σαρκώσει ‘το ουσιαστικότερο και υψηλότερο περιεχόμενο της αληθινής ανθρώπινης φύσης, την Πατρίδα και την Πίστη’, σε επεισόδια από κορυφαίες στιγμές της σύγχρονής του ιστορίας του Ελληνισμού. Όπως ο Παλαμάς: θέλησε να στήσει τον Ποιητή, με τις ανθρώπινες αδυναμίες του και τις υπεράνθρωπες δυνάμεις του, στο κέντρο μιας διαλεκτικής σύνθεσης του Ελληνικού κόσμου. Κι όπως ο Σικελιανός: θέλησε να εκφράσει τη συνείδηση της Γης του, της Γυναίκας, της Πίστης του και της Προσωπικής Δημιουργίας του. […] »

Γ. Π. Σαββίδης, περιοδικό «Ο Ταχυδρόμος» 10.12.1960


«Διαβάζοντας Οδυσσέα Ελύτη είναι σαν να κοιτάς αιγαιοπελαγίτικο τοίχο το καταμεσήμερο. Θαμπώνεσαι. Κατεβάζεις τα μάτια. Ποτέ δεν μπόρεσα να αντικρίσω, ώρα πολύ το φωτόδεντρο. Αντέχω το κείμενο σε μικρές δόσεις. Κάθε λίγο αναστέλλω. Αλλάζω βλέμμα. Η συμπύκνωση της ουσίας, η ευφορία των στιγμών ζαλίζει σαν το πολύ οξυγόνο. Στα πεζά αλχημεία παράξενη. Ενώ ο λόγος είναι απλός, στρωτός, ευθύς, χωρίς ποιητικές αντιστροφές και κοσμητικά επίθετα –ξαφνικά όλο και μεταστοιχειώνεται σε ποίηση. Η ανάσα σου κόβεται από την ευτυχία της σωστής λέξης […] Κάθε σκέψη γίνεται αίσθηση σκέψης […] Ελύτης, ο υπερβατικός του εδώ και του τώρα. Ο μεταφυσικός του αισθητού. […]

Νίκος Δήμου, περιοδικό «Εποπτεία», αρ. 15, Σεπτ.-Οκτ. 1977



To Αιγαίο του Ελύτη:«Κέντρο της καλλιτεχνικής ενέργειας στην Ελλάδα, χιλιάδες χρόνια τώρα, κι από την εποχή της αυγής των πολιτισμών, υπήρξε το Αιγαίο. Εκεί, στη γαλάζια λεκάνη που ενώνει και χωρίζει συνάμα τις τρεις ιστορικές ηπείρους, συντελέστηκαν ανέκαθεν οι πιο τολμηρές κι οι πιο γόνιμες συναντήσεις του πνεύματος. Ο Ελληνισμός, παρών πάντοτε στα χείλη της λεκάνης αυτής (και τότε μονάχα όντας σε θέση να ολοκληρώνει το νόημα της αποστολής του μέσα στον κόσμο), γινόταν ο ενσυνείδητος λειτουργός μιας ακατάπαυστης αφομοιωτικής ενέργειας, που με υλικό παρμένο από την Ανατολή και τη Δύση εξακολουθητικά πλαστουργούσε πρότυπα πολιτισμού, διάφορα και στην ουσία και στη μορφή από κείνα που του είχαν χρησιμεύσει για πρώτη ύλη».


Χρήστος Παρίδης στο" ΕΘΝΟΣ"
Πηγή: http://odelytis.blogspot.com/