ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ

§1-2

1. «διδόναι παρρησίαν»: Τι ζητά με τη φράση αυτή ο Δημοσθένης από τους Αθηναίους και γιατί κατά τη γνώμη σας;

2. Ο Δημοσθένης στο προοίμιο, κατά τη γνώμη σας, προσπαθεί να αποσπασει την εύνοια των ακροατών του; Αν ναι με ποιους τρόπους ; Αν όχι, γιατί δεν το επιδιώκει;

3. Να χαρακτηρίσετε το Δηµοσθένη από τον τρόπο µε τον οποίο απευθύνεται στους Αθηναίους και να αιτιολογήσετε τους χαρακτηρισµούς σας.

4. Να συνδέσετε κάθε λέξη της στήλης Α µε τις λέξεις της νέας ελληνικής στη στήλη Β, µε τις οποίες έχει κοινό θέµα (σε σύνθεση ή µη) γράφοντας εµπρός από κάθε αριθµό της στήλης Α το ή τα αντίστοιχα γράµµατα από τη στήλη Β.

5. ____ δοκῶ 2. ____ αἱροῦµαι 3. ____ ἄρχοµαι 4. ____ διαβάλλω

α. έναρξη β. παραβολή γ. διαίρεση δ. παράδοξος ε. αδιάβλητος στ. λυκειάρχης
ζ. προσβλητικός η. προαιρετικός θ. δογµατικός ι. πρωταρχικός ια. εξαίρετος ιβ. δόξα

6. Να εντοπίσετε στο συγκεκριµένο κείµενο λέξεις που έχουν ετυµολογική συγγένεια µε τις εξής: καταξίωση, πρόσχαρος, άφεση, άφιξη, άγνωστος, αόρατος, αναµονή, προβολή, αφαίρεση, δάσκαλος, συµπάθεια, πολιτισµός, βελτιωµένος, επίγνωση.

7. ἀµφότεροι - ἑκάτεροι - οὐδέτεροι: Να γράψετε τη σηµασία καθεµιάς από τις λέξεις.

8. γιγνώσκω: Να σχηµατίσετε τέσσερα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα) παράγωγα ή οµόρριζα του ρήµατος.





§ 3-4

9. Ποια επιχειρήματα χρησιμοποιεί ο ρήτορας για να πείσει τους συμπολίτες του, ώστε να βοηθήσουν τους Ροδίους; Να κρίνεις την πειστικότητά τους.

10. Να προσδιορίσεις το ήθος των προσώπων, όπως αυτά παρουσιάζονται στο κείμενο.

11. Ο Δημοσθένης την πρόταση του για βοήθεια στους Ροδίους την υποβάλλει στους Αθηναίους άμεσα ή έμμεσα;

12. Να συµπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω φράσεις χρησιµοποιώντας κάποιον τύπο του ρήµατος «τεκµαίροµαι» ή κάποιο από τα παράγωγα ή οµόρριζά του.
• Το ότι αποδεδειγµένα δεν ήξερε τίποτα για την υπόθεση αυτή, ήταν το ............. της αθωότητάς του.
• Τα αντικειµενικά ............. προσδιορίζουν την αξία ενός ακινήτου ή ενός προϊόντος κατά το δυνατόν µε τρόπο γενικά αποδεκτό από τους πολίτες.
• Η έκφραση «το ............. εισόδηµα» είναι ένας όρος της οικονοµίας που χρησιµοποιείται κατά τη συµπλήρωση της ετήσιας φορολογικής δήλωσης των Ελλήνων πολιτών.

13. Να προσδιορίσετε από ποιο ρήµα προέρχονται (ή µε ποιο είναι οµόρριζες) οι λέξεις της στήλης Α σηµειώνοντας Χ στη στήλη Β ή Γ
Α Β Γ
αἴρω αἱρέω-ῶ
άρση
αίρεση
έπαρση
κάθαρση
καθαίρεση
µετέωρος
έξαρση
προαιρετικός

14. σπουδάζω: α) Να γράψετε τη σηµασία της λέξης στην αρχαία και στη νέα ελληνική γλώσσα. β) Τι σηµαίνει η λέξη «σπουδαστήριο» στη νέα ελληνική;

15. λανθάνω: Να γραφούν τέσσερα παράγωγα ή οµόρριζα της λέξης.

§§ 5-10


ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Ποια νοµίζει ο Δηµοσθένης ότι πρέπει να είναι η στάση των Αθηναίων απέναντι στο βασιλιά και σε ποια επιχειρήµατα στηρίζει την άποψή του; (§ 8).


2. Ποια είναι τα επιχειρήµατα του Δηµοσθένη στις §§ 5-8;


3. Σε ποιο επιχείρηµα στηρίζει τη γνώµη του ο Δηµοσθένης ότι δεν προτείνει κάτι καινούργιο ή ασυνήθιστο, διατυπώνοντας την πρότασή του για βοήθεια προς τους Ροδίους (§ 9);


4. Πώς κρίνετε τον Δηµοσθένη για τη διαίρεση των πολέµων στις δυο κατηγορίες που κάνει στην § 10 και τη στάση που υιοθετεί απέναντι στην καθεµιά από αυτές; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας

§§ 11-16


ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Να αξιολογήσετε το πρώτο (§ 11-12) και το δεύτερο επιχείρημα του Δημοσθένη (§ 13).

2. Ο ρήτορας πώς αυτοπροστατεύεται, ώστε να μην κατηγορηθεί ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα των Ροδίων;

3. «. η απερισκεψία γίνεται για τον λαό αιτία πολλών συµφορών» (πολλῶν κακῶν ἡ ἄνοι. (= ἄνοια) αἰτία τοῖς πολλοῖς γίγνεται, § 16):
α) Σε ποιους αποδίδει απερισκεψία ο Δηµοσθένης στο συγκεκριµένο κείµενο;
β) Θεωρείτε τις απόψεις που εκφράζει µε τη φράση αυτή, ως απόψεις γενικού κύρους; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

4. α. Να βάλετε σε κύκλο το γράµµα της σωστής απάντησης:
Ο Δηµοσθένης συµβουλεύει τους Αθηναίους να σώσουν τους Ροδίους (§ 16) επειδή:
α) οι Ρόδιοι βοήθησαν τους Αθηναίους στον πρόσφατο πόλεµο.
β) οι Ρόδιοι έδιωξαν τις στρατιωτικές φρουρές της Αρτεµισίας από τις ακροπόλεις τους.
γ) η Ρόδος έχει τώρα δηµοκρατικό πολίτευµα.
δ) οι Αθηναίοι είχαν στο παρελθόν ανάλογη ατυχία µε αυτή των Ροδίων.
β. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας.

§§ 17-18
1. Σε ποια επιχειρήµατα βασίζει ο Δηµοσθένης την υποστήριξή του προς τη δηµοκρατία και τους δηµοκρατικούς πολίτες και την αντιπάθειά του προς την ολιγαρχία και τους ολιγαρχικούς; Πώς τον κρίνετε για τις απόψεις του αυτές;
2. Πώς κρίνετε τη στάση των ολιγαρχικών (όπως την παρουσιάζει ο Δηµοσθένης στην § 18) στο θέµα της ισότητας των πολιτών; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
3. Ποια σηµασία αποδίδει ο Δηµοσθένης στη σταθερότητα της φιλίας µεταξύ της Αθήνας και των άλλων πόλεων και ποια µορφή πολιτεύµατος µπορεί να εξασφαλίσει αυτή τη φιλία;
4. Να σηµειώσετε αν καθεµιά από τις ακόλουθες λέξεις συνδέεται ετυµολογικώς µε τη λέξη «ὅρος» (ὁ) µε τη σηµασία που έχει στο κείµενο (= σύνορο) ή µε µια από τις ακόλουθες λέξεις: ὁράω-ῶ, ὄρος (το), ὥρα.
1. Ὅρος (ὁ) 2. Ὁράω-ῶ 3. Ὄρος (τό) 4. Ὥρα
α) οροσειρά β) σύνορο γ) όριο δ) ορειβασία ε) µεθόριος στ) οροπέδιο ζ) οριοθετώ η) ωριαίος θ) καθορίζω ι) όµορος ια) ορατός ιβ) εξορίζω ιγ) πρόωρος ιδ) ορεσίβιος.
5. εὖνοι (ὁ εὔνους): Να γράψετε δύο λέξεις ετυµολογικά συγγενείς προς αυτήν.
6. Να βρείτε στη νέα ελληνική δύο ετυµολογικώς συγγενείς λέξεις για καθεµιά από τις ακόλουθες λέξεις: ἐξάγοντας, συστήσεται, δουλείαν, προσδοκῶσι.


§§ 19-20

1. δουλείαν (§ 19): Τι θεωρεί «δουλείαν» στο κείµενο ο Δηµοσθένης; Είναι εύστοχος ο χαρακτηρισµός του; Να απαντήσετε τεκµηριωµένα.
2. Ποια επίδραση µπορεί να έχει στο πολίτευµα άλλων ελληνικών πόλεων, ακόµη και της ίδιας της Αθήνας, κατά τον Δηµοσθένη, η ύπαρξη ολιγαρχικών ή ανελεύθερων πολιτευµάτων σε κάποιες ελληνικές πόλεις;
3. Γιατί η Αθήνα είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνη για τους Ροδίους ολιγαρχικούς και ποιες ενέργειες θα µπορούσαν να κάνουν εναντίον της, κατά τον Δηµοσθένη;
4. παραινῶ: α) Ποια είναι η σηµασία της λέξης στην αρχαία ελληνική γλώσσα; β) Να συνθέσετε το β΄ συνθετικό της λέξης αντικαθιστώντας την πρόθεση «παρά» (ως α΄ συνθετικό) διαδοχικά µε καθεµιά από τις προθέσεις σύν, ἐπί και να σχηµατίσετε µια φράση ή πρόταση για κάθε
λέξη που προκύπτει, ώστε να δηλώνεται η σηµασία της.
5. Να συµπληρώσετε τα κενά χρησιµοποιώντας λέξεις (απλές ή σύνθετες)
παράγωγες ή οµόρριζες του β΄ συνθετικού της λέξης «ἐξάγω».
• Η .......... προϊόντων προς άλλες χώρες βοηθάει σηµαντικά την οικονοµία µιας χώρας.
• Κατά τις ..... εξετάσεις θα κριθεί η είσοδός του στη σχολή αυτή.
• Στη λογική ανήκουν οι ....... συλλογισµοί (από τα γενικά στα µερικά) και οι ........ συλλογισµοί (από τα µερικά στα γενικά).
• Στις .......... εξετάσεις κρίνεται η µετάβαση των µαθητών στην επόµενη τάξη.
• Ο σωστός τρόπος συµπεριφοράς του δείχνει ότι έχει σωστή ......
• Ένας κεντρικός .........., που θα κατασκευαστεί στην περιοχή, θα µεταφέρει τα νερά της βροχής στη θάλασσα.
• Τον αγώνα που .......... αυτή τη στιγµή, παρακολουθούν στο στάδιο δέκα χιλιάδες άνθρωποι.

ΠΗΓΗ: http://laventer.blogspot.com