ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ

[Είμαστε κάτι…]
Κ. Καρυωτάκης

Βιογραφικό: βλ. σχολικό βιβλίο
Η εποχή του: Περίοδος έντονης πολιτικής αστάθειας (Μικρασιατική καταστροφή και διάψευση Μεγάλης Ιδέας). Εγκατάλειψη ιδανικών, απογοήτευση και απελπισία. Χαρακτηριστικά των ποιητών γενιά του ΄20 ή νεοσυμβολιστές) είναι η απαισιοδοξία, το αίσθημα του ανικανοποίητου, το κλίμα παρακμής, η τραυματική ταύτιση ζωής και τέχνης.
Η σχέση του με την ποιητική παράδοση: Βρίσκεται σε ρήξη μαζί της. Η ρήξη αυτή εκφράζεται
1. με την υπαρξιακή του στάση
2. με την σάτιρα και τον αυτοσαρκασμό
3. με την γλώσσα (χρήση καθαρεύουσας αντί της δημοτικής )
4. με την στιχουργία (μετρικοί παρατονισμοί, διασκελισμοί, ανισοσύλλαβοι στίχοι)
Καρυωτακισμός: με τον όρο αυτό αναφερόμαστε κυρίως στο κλίμα της ποίησης της γενιάς του ’20. Μετά το τέλος του ποιητή πολλοί μιμήθηκαν την ποιητική του στάση: τη μελαγχολία, το σκεπτικισμό, το υπαρξιακό αδιέξοδο, το αίσθημα ανικανοποίητου και παρακμής. Η επίδραση που άσκησε ο ποιητής στους συγχρόνους του και η τάση μίμησης του ονομάστηκαν «καρυωτακισμός»
Θέμα: Η αδυναμία των ποιητών να εκφράσουν την εποχή τους και να επικοινωνήσουν με τους άλλους
Τεχνική: Ανήκει στο είδος του σονέτου και απαρτίζεται από 4 στροφές (3 τετράστιχες και 2 τρίστιχες.)
Σονέτο: Το σονέτο είναι ένα ποιητικό είδος που ακολουθεί μία σταθερή στιχουργική μορφή. Αποτελείται από 14 στίχους, γι’ αυτό συχνά αποκαλείται και δεκατετράστιχο. Εμφανίστηκε στην Ιταλία τον 13ο αι. και στη συνέχεια εξαπλώθηκε στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Διακρίνονται δύο βασικές μορφές σονέτων: το ιταλικό και το αγγλικό. Το ιταλικό σονέτο, που είναι και το πιο καθιερωμένο, αποτελείται από δύο τετράστιχες και δύο τρίστιχες στροφές, ενώ το αγγλικό από τρεις τετράστιχες και ένα καταληκτικό δίστιχο. Ο στίχος του σονέτου είναι ο ιαμβικός 11σύλλαβος.
Στιχουργία: Ιαμβικός 11συλλαβος. Ομοιοκαταληξία: στις δυο πρώτες στροφές σταυρωτή και στην Τρίτη και την τέταρτη πλεχτή. Ωστόσο ενώ εξωτερικά φαίνεται να ακολουθεί την παραδοσιακή μορφή στην ουσία διακρίνουμε κάποια «χαλάρωση» ειδικά στην πρώτη στροφή.Πιο συγκεκριμένα έχουμε
1. διασκελισμούς (στ. 1-2, 13-14)
2. χασμωδίες (περνάει, ξυπνάει, αντηχάει)
3. διασάλευση ιαμβικού μέτρου (στ. 2,3,4)
Εκφραστικά μέσα: εικόνες, προσωποποίηση, παρομοιώσεις, μεταφορές, αντίθεση
Γλώσσα: Δημοτική, στην οποία ενσωματώνονται λόγιοι τύποι. Χρησιμοποιούνται επίσης αρκετές λεξεις του προφορικού λόγου, που δίνουν στο έργο πεζολογικό χαρακτήρα.
Χρήση α’ πληθυντικού προσώπου: εκποροσωπεί τους ποιητές της γενιάς του


2. ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ (Πηγή www.kee.gr)
2.1. Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα, λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραµ-µατολογικά στοιχεία:
1. Το ποίηµα αυτό του Κ. Καρυωτάκη είναι σονέτο. Ποια χαρακτηριστικά του σονέτου διακρίνονται;
2. Ποια αντίληψη του ποιητή για την ποίηση και τη ζωή διαφαίνεται µέσα από αυτό το ποίηµα;
3. Πώς εκφράζεται στο ποίηµα το πνεύµα της εποχής κατά την οποία γράφτηκε1.
2.2. ∆οµή του κειµένου, επαλήθευση ή διάψευση µιας κρίσης µε βάση το κείµενο, εκφραστικά µέσα και τρόποι του κειµένου (υφολογική διερεύνηση, αφηγηµα-τικές λειτουργίες, επιλογές του δηµιουργού σε διάφορα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης):
1. Να εντοπίσετε και να καταγράψετε τις λέξεις ή φράσεις που νοµίζετε ότι λειτουργούν ως σύµβολα στο ποίηµα και να εξηγήσετε το συμβολισμό τους.
2. Να επισηµάνετε τους εκφραστικούς τρόπους, τους οποίους χρησιμοποιεί ο Κ. Καρυωτάκης στο ποίηµα.
2.3. Σχολιασµός ή σύντοµη ανάπτυξη χωρίων του κειµένου:
1. Το ποίηµα εκφράζει “τα αισθήµατα της διάλυσης και του πόνου, που διακατέχουν την ψυχή του ποιητή” 2. Συµφωνείτε µε αυτή την άποψη; ∆ικαιολογήστε τη θέση σας.
2. Πώς αντιλαµβάνεστε το νόηµα των φράσεων “ξεχαρβαλωµένες κιθάρες”, “απίστευτες αντένες” και “διάχυτες αισθήσεις”;
3. Στο όνοµα ποιων, κατά τη γνώµη σας, µιλάει ο ποιητής όταν χρησιµοποιεί το α΄ πληθυντικό πρόσωπο “είµαστε...”;

2.4. Σχολιασµός αδίδακτου λογοτεχνικού κειµένου:
Γ. Σεφέρης: Ο κ. Στρατής Θαλασσινός περιγράφει έναν άνθρωπο 3
Μας έλεγαν θα νικήσετε όταν υποταχτείτε.
Υποταχτήκαµε και βρήκαµε τη στάχτη.
Μας έλεγαν θα νικήσετε όταν αγαπήσετε.
Αγαπήσαµε και βρήκαµε τη στάχτη.
Μας έλεγαν θα νικήσετε όταν εγκαταλείψετε τη ζωή σας.
Εγκαταλείψαµε τη ζωή µας και βρήκαµε τη στάχτη...
Ποια “καρυωτακική” αντίληψη για τη ζωή προβάλλει αυτό το ποίηµα;