ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ

ΤΟ ΕΙΔΟΣ
Το ποίημα γράφτηκε τον Αύγουστο του 1918 και δημοσιεύτηκε το 1921, όταν ο
ποιητής ήταν 58 ετών. Είναι ένας εσωτερικός μονόλογος του Κ. Καβάφη που μιλά δια
στόματος του Ιάσωνος Κλεάνδρου. Εκφράζει την οδύνη του για τα γηρατειά και
προστρέχει στην ποίηση που τη θεωρεί φάρμακο κατά της φθοράς του χρόνου. Το θέμα
του γήρατος το πραγματεύτηκε και στα ποιήματα «Πολύ σπανίως» και το «Κατά τες
συνταγές αρχαίων ελληνοσύρων μάγων».
Ανήκει στην κατηγορία των φιλοσοφικών ποιημάτων και μάλιστα στην υποκατηγορία
των τεχνικών ποιημάτων ή ποιημάτων για την ποίηση, γιατί πραγματεύεται το θέμα της
σχέσης του καλλιτέχνη με την τέχνη της ποίησης, όταν αυτός γερνάει. Έχει
ψευδοϊστορικό πλαίσιο, καθώς το πρόσωπο που λειτουργεί ως αφηγητής είναι φανταστικό.
«Ωστόσο το ποίημα είναι κάτι περισσότερο από φιλοσοφικό, είναι τραγικό. Κάθαρση
αριστοτελική του ποιητή με τη βοήθεια της τέχνης του. Μοτίβο που χρησιμοποίησε σε
μεγάλη κλίματα και ο Γκαίτε και που οι ρίζες του φτάνουν ως τον «Κύκλωπα» του
Θεόκριτου»1.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ
Αφηγητής στο ποίημα, είναι ο Ιάσων Κλέναδρος. Δεν είναι πραγματικό πρόσωπο,
αλλά ένα από τα προσωπεία, που χρησιμοποίησε ο Κ. Καβάφης στα ποιήματά του. Η
αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη και η οπτική γωνία του αφηγητή έχει εσωτερική εστίαση.
Στις αποστροφές προς την Τέχνη της ποίησης χρησιμοποιεί β΄ πρόσωπο

ΓΛΩΣΣΑ - ΜΕΤΡΙΚΗ
Η γλώσσα του ποιήματος είναι η δημοτική με λίγα στοιχεία καθαρεύουσας
(«εγκαρτέρησι», «Ποιήσεως», «άλγους»). Χαρακτηρίζεται από λιτότητα. Δεν
χρησιμοποιεί πολλά εκφραστικά μέσα.
Το ποίημα αποτελείται από δύο στροφές με άνισο αριθμό συλλαβών. Οι στίχοι του είναι
ιαμβικοί, ανισοσύλλα6οι και ανομοιοκατάληκτοι..

ΥΦΟΣ
Στην πρώτη ενότητα, στους στίχους 1-3 το ύφος είναι πεζολογικό. Αντίθετα, στους
στίχους 4-6 γίνεται λυρικό. Ο αφηγητής προσωποποιεί την ποίηση και αποστρέφεται σε
αυτή. Εισάγεται δηλαδή στην ποιητική δράση και ένα δεύτερο πρόσωπο, βουβό και το
ποίημα αποκτά θεατρικότητα.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΑΒΑΦΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ
1. Ιδιότυπη γλώσσα
2. Ανισοσύλλαβοι στίχοι.
3. Όχι ομοιοκαταληξία.
4. Ιαμβικός ρυθμός.
5. Σύνταξη απλή και καθημερινή.
6. Πεζολογικό ύφος. Αυτό ήταν κάτι πολύ μακριά από τις ποιητικές συμβάσεις της
εποχής.
7. Η χρήση προσωπείου ή ψευδοϊστορισμός: Αφηγητής του ποιήματος είναι ένα φανταστικό
πρόσωπο.
8. Ρεαλισμός.
9. Θεατρικότητα. Οφείλεται στην αποστροφή και την επίκληση του αφηγητή προς την
Τέχνη της Ποίησης.
Πηγη: www.oktonia.com